Dünya Otizm Farkındalık Günü

Bu yazı 4 Nisan 2024 tarihinde yayınlanmıştır

Dünya Otizm Farkındalık Günü/ Dunya Otizm Haftasi ve Geç teşhis edilen Otistik çocukların zihinsel sağlık ve sosyal zorlukları

2 Nisan Dünya Otizm Farkındalık Günü ve 2-8 Nisan 2024 tarihleri arasında Dünya Otizm Kabul Haftası kutlu olsun!

Otistik bireyler, sağlık, sosyal hizmetler, eğitim, istihdam gibi toplumun her sektöründe ayrımcılık ve engellerle karşı karşıyadır. National Autistic Society göre, otistik öğrencilerin %26’sı okulda mutsuz hissediyor, Otistik insanların sadece %29’u bir işte çalışıyor ve Otistik insanların %70’i zihinsel sağlık sorunları yaşamaktadır.

Birleşik Krallık’ta Otizm değerlendirmesi için bekleyen 172,022’den fazla insan bulunmaktadır. NICE (Ulusal Sağlık ve Bakım Mükemmeliyet Enstitüsü) rehberliği, hiç kimsenin 13 haftadan daha uzun süre beklememesi gerektiğini belirtmektedir ancak değerlendirme için bekleyenlerin %86’sı önerilen 13 haftadan daha uzun süre beklemektedir!

Otizm, uzman klinikçiler tarafından 2 yaşındayken güvenilir bir şekilde teşhis edilebilirken, pratikte çoğu insan bu yaşın ötesinde resmi olarak tanımlanmaktadır (Daniels & Mandell, 2014). Otizm tanısı alan insanların yaşlarında önemli değişkenlikler bulunmaktadır. Birçok kişi, ilkokula başladıklarında tanı konurken; diğerleri ergenlik dönemine kadar fark edilmemekte ve bazıları otizm tanısı almamış olarak yetişkinliğe ulaşmaktadır. Mevcut literatür genellikle, Otizmi ilkokul eğitimine başladıktan sonra tanımlanan çocukları geç tanı konmuş olarak tanımlamıştır (Miodovnik ve diğerleri, 2015). Geç tanı konulmasının nedeni genellikle aşağıdaki faktörlerden biri olabilir: a) daha az ciddi Otistik belirtilere sahip olmak, b) daha yüksek zeka seviyesi göstermek, c) kadın olmak, d) daha az eğitimli ebeveynlere sahip olmak ve e) beyaz olmayan etnik kökenli olmak.

Çok sayıda kanıt, otizmle birlikte görülen duygusal, davranışsal ve sosyal zorlukların tanı zamanlamasını etkileyebileceğini göstermektedir. Araştırmalar, geç tanı konulan Otistik bireylerin, duygusal ve davranışsal zorlukların altında yatan Otizmi profesyonellerin tanılamasını geciktiren bir durum olan tanıya gölge düşürmenin olabileceğini öne sürmektedir (Bargiela vd., 2016). Ayrıca, son zamanlarda yapılan bir Avustralya ve Ingiltere çalışması, geç tanı konulan çocukların yaşamlarının ilerleyen dönemlerinde duygusal, davranışsal ve sosyal zorluk seviyelerinin arttığını bulmuştur (May et al, 2021, Mandy et al, 2022). Araştırmalar özellikle duygusal ve sosyal zorlukların ergenlik döneminde arttığını göstermektedir. Ve çoğu durumda, kızlar, otistik duygusal ve sosyal zorlukların belirgin artışını gösterenler arasında aşırı temsil edilmektedir. Şu anda otistik kızlara karşı bir tanı yanlılığı bulunmaktadır, bu da onların muhtemelen gözden kaçırılacağı anlamına gelmektedir (Brett et al, 2016).

Bu nedenle, Otistik çocukların daha erken teşhis edilmesi önemlidir!

İngiltere’de Türkçe tanı için www.eaadc.co.uk

Daha farkındalık günlerine…

Dr. Gözde Arslan

www.blueorchidcounselling.com