Kripto paralar: Potansiyel bir facia (1)

Bu yazı 27 Eylül 2021 tarihinde yayınlanmıştır

Kripto paraların hacmi ve popülerliği Bitcoin önderliğinde büyümeye devam ettikçe, piyasalarda geniş çaplı dalgalanmalara neden olma potansiyelleri de büyüyor.

Uzmanlar, Bitcoin’in değerinin sıfırlanması halinde 2 trilyon ABD dolarının (Amazon’un piyasa değerinin biraz daha fazlası) ortadan kaybolacağını tahmin ediyor. Fakat, konu bundan daha karmaşık.

Kriptoların genişleme durumu hayret verici düzeyde. Bir yıl önce, döviz ticareti yapılan bir internet sitesinde listelenmiş olan dijital para birimi miktarı 6 bin olarak görülüyordu.

Şimdilerdeyse bu rakam 11 bin 145 oldu. Bunların toplam piyasa değeri şimdilerde 330 milyar dolardan 1,6 trilyon dolara yükseldi. Bu, Kanada’nın gayri safi yurtiçi hasılası (GDP) ile neredeyse eşdeğer bir rakam.

100 milyondan fazla da kişiye özel dijital cüzdan bulunmakta (farklı sahipler). Bu da 2018’deki sayının üç katı. Dijital para sahipleri ayrıca daha sofistike ve zengin oldular.

Finansal kurumlar şu anda yapılan ticaretin yüzde 63’ünden sorumlu ve bu da 2017’den bu yana yüzde 10 oranında bir artış demek.

Örneğin, 3,5 milyar dolarlık varlığı idare eden büyük bir serbest yatırım fonu, kasım ayında kriptoya yatırım yapmaya başladı ve ocak ayında 500 milyon dolarlık Bitcoin fonunu piyasaya sürdü.

Şu anda onların 26 bin adet müşterisi, fonun yatırımları kapsamında yaklaşık yüzde 9 seviyesinde Bitcoin’e sahip. Buna rağmen, piyasanın ani bir şekilde genişlemesi, kripto piyasalarını tanımlayan keskin dalgalanmaları durdurmuyor.

Bitcoin’in fiyatı nisan ayında 64 bin dolarken, mayıs ayında 30 bin dolara düştü. Ağustos 2021 itibarıyla da yaklaşık 45 bin dolar seviyesine geldi.

Her bir düşüş, bir sonraki düşüşün ne kadar aşağıda olacağına dair soru işaretleri oluşturuyor.

Birçok yatırımcının, bu para biriminin değer kaybetmesine izin vermeyeceğini aklımızda bulundurmalıyız (en azından para birimine inanan ve bunun finansın geleceği olduğunu düşünenlerin).

Buna rağmen, kripto arenası ve geleneksel piyasalar arasında büyüyen bağları anlamak için, sadece Bitcoin fiyatının bir anda sıfıra inmesi halinde neler olabileceğini hayal edin.

Teknik bir arızadan oluşan sistem şokları, fiyat düşüşlerine neden olabilir. Büyük bir kripto borsasının yasadışı yollardan ciddi şekilde ele geçirilmesi de buna neden olabilir.

Şoklar aynı zamanda dışarıdan da gelebilir: Belki kuralların sıkılaştırılması veya merkez bankalarının faiz arttırmalarına karşılık olarak piyasa rallilerine bir anda son verilmesi. Uzmanlar, üç çeşit kripto yatırımcısı olduğunu söylüyor:

Bitcoin’in, hükümetlerin para birimlerinin yerini alacağını düşünenler (“aşırı tutucular”), yatırım yapan insan sayısı arttıkça değerin artacağını düşünenler (“taktisyenler”) ve kumar oynamak isteyenler (“spekülatörler”). İlk grup, bir çöküntü yaşanması halinde zarar görecek olsalar da muhtemelen kripto paralarını satmayacaklardır.

Böyle bir durumda üçüncü grubun kaçması bekleniyor. Histerik bir kaçışı (bir çöküşü) önlemek için, ikinci grubun “kalması” ve kripto paralarını satmaması gerekiyor.

Buna rağmen, fiyatların sıfıra düşmesi halinde muhtemelen onlar da kaçacaktır ve bu çöküş, kripto ekonomisinde delikler açılmasına neden olacaktır.

Bitcoin madencilerinin (onaylanmış işlem sayısı için birbirleriyle rekabet eden ve böylelikle yeni coinlerle ödüllendirilen bilgisayar operatörleri) çalışmaya devam etmek için teşvikleri azalacak ve bu da onaylama sürecini ve bitcoin arzını durduracak. Yatırımcılar muhtemelen diğer kripto para birimlerinden de kurtulacak…