Riskler daha büyük, borçlar daha yüksek (1)

Bu yazı 16 Ekim 2023 tarihinde yayınlanmıştır

Finansal kriz olasılığı artmış durumda ve artık daha sık meydana gelebilir. Geçmişte, büyük bir finansal kriz, sadece birkaç on yılda bir meydana gelirdi.

Geçen yıl civarında ABD ve diğer yerlerde faizlerin dramatik bir şekilde artış gösterdiği göz önüne alındığında, bankacılık sektöründe daha fazla baskı görmeye devam etmemiz bekleniyor.

Her durumda, küresel finans sistemi, geride kalan on yıllar boyunca değişti. Bu değişiklikler de finansal krizlerin daha büyük ve daha sık tekrarlanma riskini yükseltiyor.

Moody’nin New York’ta bulunan kredi derecelendirme kurumu yakın zaman önce, küresel finans sisteminin daha kırılgan bir yapıya büründüğünü açıkladı ve ABD bankacılık sektöründe kredi derecelendirmelerinin geniş kapsamlı olarak düştüğünü duyurdu.

Bunun bir parçası olarak da bölgesel birkaç bankanın derecelendirmesini düşürdü ve Bank of New York Mellon ve State Street bank gibi birkaç büyük bankanın derecelendirmelerinin düşürülmesinin değerlendirildiğini (Derecelendirme İncelemesi) duyurdu.

Bu olay, bankacılık sektörünün durumuna ve Fed’in bir yıldan biraz uzun bir sürede faizleri hızlıca yaklaşık beş yüzdelik puan yükseltmesine karşı kırılganlığına yönelik endişeleri arttırıyor.

Ayrıca, bu yılın başlarında Silicon Valley Bank’ın iflasıyla birlikte tecrübe ettiğimiz bankacılık krizi ve Amerikalı yetkililerin hızlı ve agresif bir şekilde harekete geçmesi, bunların daha büyük bir şeyin başlangıcı olup olmadığına yönelik soru işaretleri oluşmasına neden oluyor.

Her durumda, Eylül ayı itibarıyla ABD bölgesel bankacılık stok endeksi, yılın başından beri yüzde 19 oranında düşmüş oldu. Buna kıyasla S&P 500 endeksi ise yaklaşık yüzde 14 artış gösterdi.

Uzak geçmişte, birçok kişi, büyük bir finansal krizin her birkaç on yılda bir olacağını söyleme eğilimindeydi. Son on veya yirmi yılda ise birçok kişi, finansal kriz sıklığının artışta olduğunu düşünüyor.

Eğer durum böyleyse, o zaman bunun nedenleri neler? Deutsche Bank tarafından birkaç yıl önce derlenen kapsamlı bir çalışmada, son birkaç yüz yıldaki finansal krizlerin tarihçesi incelendi.

Finansal kriz sıklığının son on yıllarda gerçekten de arttığı sonucuna ulaşıldı. Artık, küresel olarak bağlantılı, kompleks ve çok daha kırılgan bir finans sistemiyle yaşıyoruz.

Bunu, Covid geldiğinde çöken, küresel bir “tam zamanında” ticareti ve üretim ekosistemi olarak düşünün.

Ek olarak, dijital para ve bankacılık çağında paranın bir yerden diğerine aktarılma hızı, sistemin kırılganlığını daha da arttırıyor.

Bunun net bir örneğini, birkaç ay önce ABD’deki Silicon Valley Bank krizinde gördük: Müşteriler, bankadaki zorluklara yönelik söylentileri göz önünde bulundurarak, bankaya yatırılmış olan 175 milyar doların 142 milyar dolarını (yüzde 81) çekmeyi denedi…