Yazar Moris (Musa) Farhi dostumuzu andık

Bu yazı 23 Mayıs 2019 tarihinde yayınlanmıştır

Açık Gazete, Troy Kitap ve Fieldseat / Kit@pEvi” ortaklaşa geçen 14 Mayıs’ta Farhi’nin Yaşamı ve Eserleri” başlıklı bir panel düzenledik. Farhi, Londra’da yaşayan ve Türk vatandaşı olmakla övünen PEN üyesi, iyi bir romancı, düşüncenin ifadesi özgürlüğünün yorulmaz savunucusuydu. Farhi 6 Mart’ta yaşadığı Brighton’da yaşımını yitirmiş ve 19 Mart’ta da Brighton Woodvale Crematorium’da son yolculuğuna uğurlanmıştı.14 Mayıs Salı saat 18.30’da “665 High Road Tottenham N17 8AD” adresindeki Fieldseat / Kit@pEvi’de düzenlenen panelde ben yazarın yaşamını anlattım, Mesut Akın ise eserlerini… Panele ilgi beni sevindirdi doğrusu. Musa Farhi Musevi bir aileden gelen ateist-sosyalist bir yazardı. Musevilik dinden öte onun içinde yaşadığı bir kültürdü. Musa Farhi sevgili eşi Nina’yı kaybettiğinde gazeteci Mustafa Kemal Erdemol ve sosyolog Semra Eren Nijhar ile birlikte biz de son göreve katılmıştık. Kemal ile birlikte diğer erkekler gibi başımıza takke geçirerek kültürlerine saygımızı göstermiştik.Panele dönersem dostlar, 12 Eylül 1980 döneminde faşist cuntacılara karşı çıkanların vatan haini ilan edildiği dönemde Musa Farhi’nin Uluslararası PEN Kulübü’nün 1994-1997 arasında Hapishanedeki Yazarlar Komitesinin (Writers in Prison Committee) İngiltere yöneticisi olarak kazan kaldırdığını, İngiltere’deki yazarları da harekete geçirdiğini anlattım.

Panel sonrası arşivimi taradım ve aradığımı da buldum… İngiltere’de yayınlanan 14 Temmuz, 1988 tarihli Morning Star’da Türkiye’nin Londra Büyükelçiliği önünde Pen yazarlarının Türkiye’de tutuklu yazarların derhal serbest bırakılmasını isteyen pankartının altında Musa Farhi; Lady Antonia Fraser, Harold Pinter ve Salman Rüşdü de dahil ondan fazla yazarın arasındaydı. Haberde aktarılan cunta başı Evren’in Londra ziyareti ile Türkiye’de 1.500 kitabın yasaklanması ve 34 yazarın tutuklanmasını protesto eden bu eylemi büyük olasılıkla Musa Farhi organize etmiş olmalıydı. Tarihin böylesi tekerrürü karşısında aydın çilesinin bitmemesine şaşırıyorsunuz…

Musa Farhi’nin bir diğer özelliği de bizim toplum ile güçlü bir bağı olmasıydı. Son yıllarda Brighton’da yaşamasına karşın davet edildiği toplandı ve panellere büyük bir keyifle katılır, toplumda ne olup bitiyor bilirdi. Onun bizim topluma yakın duruşu karşısında yeterince kıymetini bilemediğimizi buradan da aktarmak isterim. Panel de Mesut Akın da Troy Kitap olarak Farhi’yi Brihgton’da ziyaret ettiklerini belirterek yazarın eserlerini anlattı. 5 yıl önce 15 kitap dostuyla oluşturulan, her ay kesintisiz Fieldseat / Kit@pEvi’nde toplanarak bir yazarı ele alan Troy Kitap’ın kadirşinaslığı gerçekten övgüye değer.

Toplumda kitapçıların kapandığı bir dönemde, kitap dostlarına Fieldseat / Kit@pEvi’ni idealist bir duruşla kazandıran İrfan Şahin’e de buradan teşekkür etmek isterim.

Moris Farhi, 1935’de Ankara’da bir Sefaret Yahudi ailesine doğdu. Liseyi ve yüksek öğrenimini Robert Kolej’de tamamladı ve 1954 yılında Edebiyat Fakültesinden mezun oldu, aynı yıl İngiltere’ye geldi ve Londra’da Tiyatro Sanatları Kraliyet Akademisi’nde eğitim gördü. 1956 yılında mezun oldu ve Londra’da yaşamını sürdürdü. Kısa bir aktörlük kariyerinden sonra yazmaya başladı.Uluslararası PEN Kulübü’nün 1994-1997 arasında Hapishanedeki Yazarlar Komitesinin (Writers in Prison Committee) İngiltere yöneticisiydi ve International PEN’in 1997-2000 yılları arasında Yazışma Komitesindeydi. 2001 yılında Kraliçe Elizabeth II adına İngiltere hükümeti tarafından Moris Farhi’ye MBE unvanı verildi.

Children of the Rainbow adlı romanı İtalya’da Associazione Them Romano’dan “Amico Rom” ödülü (2002) ve Almanya’da Kültür ve Bilimler Akademisi’nden “Özel” ödülü (2003) almıştı.