İnsanlar Universal Kredi’yi Sevmedi…

Bu yazı 31 Aralık 2018 tarihinde yayınlanmıştır

Yıllardır konuşulan ve kademeli olarak uygulanmaya başlanan Evrensel Kredi (Universal Credit) sistemi, can yakmaya devam ediyor. Daha önce varolan farklı devlet yardımlarının (benefit) toplanarak tek elden ve aylık olarak ödeyen yeni yardım sistemi insanlar tarafından sevilmedi. Eski sistemden farkını anlatarak başlarsak aradaki fark daha iyi anlaşılacaktır.

Başvurular online yapılıyor, yardımlar için banka hesabı kullanılıyor ve ödemeler ayda bir kez yapılıyor. İyi internet kullanmak ve online yapılacak işlemler sırasında hata yapmamak önemli. Yapılan yanlışlar birden insanların kendini sistem dışında bulmalarına yol açabiliyor. Bir çok ihtiyaç sahibininin geçici adreslerde yaşaması banka hesabı açmasına engel, bu da yardım almanın önünde basit fakat temel engellerden sadece bir tanesi.

Kademeli olarak uygulamaya konulan sistem çok sayıda sorun yaratmaya başlamış. Evrensel kredi sistemi, yardım koşullarını katı kurallara bağlıyor ve bunlara uymayanları da cezalandırıyor. Özellikle yalnız yaşayan tek çocuklu insanlar Evrensel Kredi uygulamasından çok zarar görmeye başlamışlar. Evrensel Kredi uygulamasıyla klasik sosyal yardım sisteminden farklılaşarak, daha çok insanı çalışmaya teşvik, piyasaya kazandırmak ve bağımsızlaştırmayı amaçlasa da, uygulama hiçte öyle olmamış, insanlar birçok açıdan olumsuz yönde etkilenmişler. Sağlıkları, pisikolojileri, hayata tutunma güçleri farklı insanları, ‘tek tip’ tanımlamak suretiyle yapılan değerlendirmeler yerine oturmamış, sistem sorunlar yaşıyor yaşamaya da devam edecek gibi…

Sosyal olaylar matamatik gibi kesin sonuçlar içermezler, her ailenin her insanın durumu da farklılıklar gösterir. Nitekim Evrensel Kredi uygulamasının yapıldığı bölgelerde, insanlar daha az gıda ürünleri tüketmeye, daha çok borçlanmaya, aş evlerinden daha çok yemek almaya başlamışlar.

Aynı zamanda ulaşım araçlarını daha az kullanan insanlar evde kaldıkları için daha az sosyalleşmekte ve bunalıma girmekteler.

Muhafazakar Partili Hükümet’in son sekiz yılda, yalnızlık bakanlığından sonra intihar bakanlığını kurması birazda bundan. Yazıyı polikadan uzak tutmaya çalışarak sürdürmeye çalışırsak, 2014 yılında yalnız yaşayan anneler üzerinde uygulamaya konan Evrensel Kredi, 2016 yılından itibaren kademeli olarak genişletildi.

EVRENSEL KREDİ, NE KAZANDIRDI NE KAYBETİRDİ?

Uygulamanın bir sonucu olarak kullanıcılar yükümlülüklerini tam olarak anlayamıyorlar, bu nedenlede ne yapacakları nasıl yapacakları konusunda şaşkınlıklar yaşıyorlar. Evrensel Kredi sistemi farklı aileleleri yeterince dikkate almamış, bu nedenle ciddi oranda gelir kaybına uğrayan insanlar ve özellikle yalnız yaşayan anneler, sistemin başlıca sorunlarından biri olmuş. Cinsiyet boyutu dikkate alındığında yeni sistemde kadınların daha fazla olumsuz sonuçlarla karşılaşacakları da kesin. Başvuruların internet üzerinden online şeklinde yapılması bir çok alt yapı problemini beraberinde getirmiş. Evrensel Kredi hak sahipleri aynı düzeyde internet kullanamıyor ve ayrıca birçok yararlanıcının işlevsel olarak bilgisayar kullanmayı bilmemesi ve başvuru esnasında yapacakları bir hatanın onları sistem dışına itebilecek olması sistemin yarattı bir diğer sorun. Dil bariyeri konusunda zorlanan göçmenlerin durumu ise bir başka potansiyel problemin kaynağı. Evrensel Kredi uygulaması ile yaşama geçirilen sözde ‘reform’ kişilerde ve ailelerde birçok stres ve travmalara yol açmış. Özellikle sosyal yardım sisteminde yer alan sivil toplum kuruluşları aracılığıyla, değişimleri takip edemeyenler, yaşadıkları sorunlara ilişkin destek bulamayan insanlar, sistemin yarattığı değişikliklerden çok etkilenen kesimler arasında yer almışlar. Yardıma muhtaç olan, daha çok ruh sağlıkları bozulan bu insanlar kötü sağlıkları nedeniyle daha çok borçlanmaya başlamışlar. Sorunlarını aşabilmek için çeşitli yollara başvuran aileler, eş dost ve akrabadan borçalma ve kredi kullanma seçeneklerini tercih ediyorlar.Artan borçluluk nedeniyle temel gıda maddelerini sağlamak için aş evlerine uğrayan insan sayısında son yıllarda ciddi bir artış olmuş. Evrensel Kredi’nin 2019 yılından itibaren yaygınlaştırılacak olması, bir çok farklı kesimden insanları gelecekleri açısından karamsarlığa itmekte ve özellikle aileleri istikrarsız, kırılgan durumlar yaşamaya mahkûm edecekmiş algısı yaratmakta. İnsanları daha çok çalışmaya teşvik etmek, ayaklarının üzerinde durmalarını sağlamak ve devlet giderlerini azaltmak amacıyla uygulanmaya başlanan yeni sistem, yerine oturmamış. Bu sistemde devlet harcamaları düşmüş gibi gözüküyor, fakat insanların daha çok iş buldukları, çalıştıkları, para kazandıkları ve mutlu olduklarından söz edemeyiz….