İlk Okulları Özelleştirmenin Adı; Akademi…

Bu yazı 2 Nisan 2019 tarihinde yayınlanmıştır

İngiltere’nin bir çok bölgesinde sistemli olarak gündeme alınan eğitimde özelleştirme uygulaması Enfield bölgesinede geldi. Enfield Belediye sınırları içinde bulunan bazı ilk okulların özelleştirilmek istenmesi (Akademi) nedeniyle yoğun bir tartışma sürdürülüyor. Şu anda uygulamaya göre ilk okulların paraları merkezi hükümetten geliyor ve yerel belediyeler belirlenen ödenekleri okullara dağıtıyor. Baş öğretmen, öğretmenler, veli temsilcilerininde içinde bulunduğu kısmen özerk idari yapı (Governing Body) bu okulları yönetiyor.

Son on yılda Conservative Hükümetler tarafından uygulanan sıkı para politikaları nedeniyle her yıl ilk okul harcamalarından büyük oranda kesintiler yapılmakta. Yerel belediyelerin çabaları, ailelerin destekleriyle bu açık kapatılıyor ve okullardaki eğitim sürdürülüyor. Bazı bölgelerde, çevresel sorunlar, ailelerin ilgisizliği veya okul yönetiminin yeterli olmaması gibi nedenlerle başarısız okullar özelleştiriliyordu. Akademi adı verilerek sistemleri değiştirilen bu okullar, zaten kötü durumda oldukları ve kaybedecek bir şeyleri olmadığı için özelleştirme uygulamaları buralardan başlanıyordu. Yapılan dönüşümlerin iyi örnekleri var fakat, bunun yanında başarısız örnekleri de bulunuyor. Kapanmak üzere olan bir okulun akedemi yapılmasına genellikle ses çıkartılmıyor. Daha kötüsü olamayacağı için başarılı olanlar kar sayılıyor.

Son bir yıl içinde Enfield Bölgesinde Galliard Primary School ve Walker Primary School gibi Enfield bölgesinin başarılı okullarınında bulunduğu bazı okulların akademi yapılacak okullar arasına katılması velilerin isyanına neden oldu. Bu okulların özelleştirilmesine Enfield Belediyesi karşı, meclis üyeleri karşı, eğitimden sorumlu kabine üyesi karşı, Enfield Belediye Lideri karşı ve her şeyden önemlisi velilerin ezici bir çoğunluğu karşı, buna rağmen özelleştirme gerçekleştirilmek üzere. Neden mi? Merkezi Hükümet böyle istiyor. Zaman zaman yazılarımda değiniyorum, vakti, bilgisi, eğitimi olan veliler okulların yönetimlerine (governing body) girmeliler. Öğrencilerin gelecekleri dahil bir çok önemli karar bu kurul tarafından alınıyor. Akedemi sistemine dönüşte de karar vericilerden biri yine bu kurul. Geniş bir yelpazeden ve her kanaldan karşı sesler, imza kampanyaları, yürüyüşler, protestolar ve açıklamalar gelirken, akademi olma kararının herkese rağmen yapılması bu ülkenin geleneklerine, demokrasiye ve İngiltere yerinden yönetim uygulamasına aykırı bir durum. Evin bahçesine küçük bir kulübe yaptırmak istendiğinde yedi sokak ileride bulunan komşunun itirazı var mı diye mektup gönderen idare, bu defa velileri dahi dinlemiyor. NHS gibi eğitim sistemi de özelleştirilmek mi isteniyor? Bölgede başarılarıyla bilinen okullar zincire katılmak suretiyle reklam malzemesi olarak mı kullanılacak?

Eğitim sağlık gibi temel ihtiyaçlar sosyal devletlerin zorunlu hizmetleridir. Buralarda para kazanmak birinci amaç olursa sağlık ve eğitimde eşitlik ortadan kalkar. Daha iyi yaşamak ve para kazanmak için tek şansı eğitim ve okumak olan insanların yolunu kapatırsanız toplumda ‘kast sistemleri’ gelişir. Zengin insanların ve belli ailelerin çocukları en iyi okullara kayıt olur, daha çok bağış yapan veliler okul yönetimleri ve öğretmenler üzerinde etki kurar. Eğitimin devlet kontrolünden çıkması anlamına gelen akedemi sistemi eşitlik ve adalet gibi kavramlarla çelişki gösterir. Az çalışıp çok para almak isteyen okul müdürleri ve bazı öğretmenler şimdilik bu sistemi destekliyor olabilirler, bir gün onların da kullanma tarihleri dolabilir ve süprizlerle karşılaşabilirler. Genellikle bir bölgedeki okullar gurubuna talip olan akademiler, bir öğretmeni bir çok okulda istihtam ederek tasarruf yapma yoluna gidiyorlar. İş güvencesinden yoksun ve ağır koşullarda uzun saatler çalışan öğretmenlerin öğretme kalitesinin düşeceğini tahmin etmek için kahin olmaya gerek yok.

Eğitimin yükünü ailelere ve piyasa koşullarına yıkmak isteyen hükümet özeleşmeyi destekliyor. Özellikle ilk okulların ticarethanelere dönüştürülmesine Enfield bölgesinde bulunan çok sayıda aile karşı. Varolan bir çok akademi uygulamasının başarısız olduğu ortadayken, başarılı okulların oldu-bittiye getitirilerek akademi yapılmak istemelerini anlamak zor. Brexit Referandumu’ndan ayrılık anlaşmasına kadar son on yılda yaptıkları bir çok politikalar fiyasko olan Muhafazakar Partili Hükümet, eğitim ve sağlığı hepten özelleştirmek istiyor sanırım.