Emekli olmak mı, yeniden yapılanmak mı?

Bu yazı 22 Nisan 2024 tarihinde yayınlanmıştır

İnsanlar, “ne zaman emekli olacaksın?” diye soruyor. Ben de esprili bir şekilde şöyle cevap veriyorum: “Bir, iki kere oldum ve çok sıkıcıydı.”

Emekli olmanızı değil, yeniden yapılanmanızı tavsiye ederim. Hayatınızın işini, görevinizi hiç bırakmamanız gerekiyor. Sebepleri de şöyle: Ortalama yaşam süresi giderek uzuyor ve çalışmayı bıraktıktan sonra bir şeyler yaparak doldurmanız gereken yıl sayısı artıyor. Aktif ve üretken olmanın hissettirdiği şeylerin yerini ne tutabilir? İşe yarar biri olmanın ve iyi işler yapmanın?

Doksanlı yıllarda yayınlanan popüler “The Sopranos” dizisinin bir bölümünde, Tony Soprano, emekli olmak istediğini söyleyen bir gangsterle konuşuyor. Sinirli bir şekilde şöyle diyor: “Nesin sen? Hokey oyuncusu mu?” Çalışma hayatlarını sona erdirmeyi düşünen gerçek insanların, kırık parmaklar veya fiziksel olarak zarar görmekle ilgili endişelenmesine gerek yok. Ancak, kaybedecek başka şeyleri var: Gelir, amaç ve belki de en önemlisi, artık yararlı biri olmamak.

Bazıları çalışmayı hiç bırakmaz. 89 yaşındaki Giorgio Armani, moda evinin CEO’luğunu yapmaktan vazgeçmiyor. İtalya’nın en zengin ikinci adamı olması, iş etiğine bir zarar vermiyor. Warren Buffett’in Berkshire Hathaway’deki uzun süreli iş ortağı Charlie Manger, geçen yıl 99 yaşında ölene kadar, yatırım konusunda güç merkezi olan firmada çalıştı. Zaten Buffett’in kendi de 93 yaşında.

Armani, Buffett ve Manger gibi insanlar, gerçekten sıra dışı ama ilerlemiş yaşta çalışmaya olan bağlılıkları kendilerine özgü bir şey değil. 2024 yılında yapılan bir ankete göre, katılımcıların yaklaşık üçte biri, hiç emekli olmayabileceklerini söyledi. Bu şekilde konuşanların çoğu, tam zamanlı bir işi bırakmayı karşılayamayacaklarını belirtti. Özellikle de enflasyon, emeklilik maaşlarını eritirken. Yine de çalışmayı bırakabilecek şanslı kişilerden olduğunuzu varsayalım. Bunu yapabilir misiniz?

İş ve hayat yolu eskiden oldukça tahmin edilebilirdi. Kişi, çalışarak kariyer merdivenini tırmanırdı ve her adımda da daha çok statü ve maaş elde ederdi. Ya da küçük bir işletme ya da şirket sahibi olurdu. Sonra, 60’lı yaşlarının başlarında, bir Cuma akşamı, bir emeklilik partisi düzenleyip hediye alırdılar. Belki bir saat. Hepsi bu kadardı…