İşletmeniz üstel mi? Bileşik büyüyen bir işe çevirebilir misiniz? (1)

Bu yazı 4 Aralık 2023 tarihinde yayınlanmıştır

Bileşik büyüme ilgi çekicidir. Beyinlerimizin, bileşik ve üstel süreç ya da büyümenin ne anlama geldiğini işlemden geçirmesi kolay değildir. Bazı örnekler vererek şöyle açıklayayım: Kendi üzerine kurmaya devam eden bir sistem – bir süreç – kurmak.

İlk örnek: Eğer Kim Milyoner Olmak İster (Who Wants to Be a Millionaire) izlediyseniz, 100 pound değerindeki ödülün her soruda (yaklaşık) ikiye katlanarak ne boyuta geldiğini görmüşsünüzdür. Yüz, iki yüz, beş yüz, bin, iki bin… ve 15 aşamada bir milyon. Ödül 15 kez katlanınca bir milyon pound alıyorsunuz. Başka örnek? Neden olmasın. Kuzey Londra’da iyi bir takım desteklediğinizi düşünün. White Hart Lane veya Highbury’de olmaları fark etmiyor. Görevliler sahayı sulayarak çimleri gür ve yeşil tutuyor.

İki şey daha: İlk olarak, açık çatı hattına kadar tüm stadyum su sızdırmaz bir şekilde kapatılıyor. İkincisi, su sisteminde sızdırma meydana geliyor. Bir damla su, bir dakika sonra iki damla, iki dakika sonra dört damla, sonra sekiz, sonra 16, sonra… Tüm stadyumun açık çatı hattına kadar su dolması ne kadar sürer? Bir hafta mı? Bir ay mı? Size şaşırtıcı bir şey söyleyeyim; sadece 47 dakika sürer. Daha şaşırtıcı bir şey: Su seviyesi en alttaki ilk koltuklara ulaştıktan sonra stadyumun tamamen dolması sadece beş dakika sürer. Yani, sızıntıdan birleşen su damlalarının, bir stadyumu en alttaki koltuklardan çatı hattına kadar doldurması beş dakika sürüyor. Şaşırtıcı, değil mi?

Son örnek: Efsaneye göre, uzun zaman önce, Çin İmparatoru büyük bir tehlikeyle karşı karşıyaydı. Sıradan bir çiftçi yardımına geldi ve tüm zorluklara rağmen ejderhayı öldürdü (ya da tehlike her neyse… efsane işte). İmparator da ona ne istediğini sordu. Zenginlik, prens olmak, ya da İmparator’un kızıyla evlenmek… (halihazırda evli olduğu için son teklifi geri çevirdi…). Sonra çiftçi dedi ki, “satranç tahtanızı görüyorum. Biraz pirinç alabilir miyim? İlk kareye bir pirinç tanesi, ikinci kareye iki pirinç tanesi, üçüncü kareye dört pirinç tanesi, dördüncüye sekiz vesaire”…