Karatavuk

Bu yazı 4 Kasım 2025 tarihinde yayınlanmıştır

Karatavuğu bilir misin ?

Tavuğa benzemeyen ama hakikaten kara olan kuş… Hani şu avcıların gözdesi olan Karatavuk.  Birçok bölgede en çok avlanılan kuşların başında olanı. Belki hiç duymadın. Hiç rastlamadın, göz göze de gelmedin. Olabilir. Artık çok yoklar.

Boşuna dememişler herhalde karatavuk diye. Karatavuğun yetişkin erkekleri simsiyahtır. Kapkara. Parlak sarı bir gagaları var. Gözlerinin etrafında yaz ve bahar aylarında beliren sapsarı bir halkaları da. Bu çarpıcı renkler ormanın yeşilinde çok daha kendini hissettirse de bildiğin kuzgun karası bu hayvanlar. Bu bir avuçluk hayvanın karanlık kanatları insanoğlunun tepesinde kanat çırpıyor yüzyıllarca. Bilinmeyenlerin, sırların ve gizli olayların siyahını giyerek iki yıl, bilemedin iki buçuk yıl yaşıyor yüz gramlık bu zavallılar. Karatavuklar.

İsimleri elbette rastlantısal değil.  Belli ki bu ismi koyan bir mantık dahilinde hayvanın morfolojik özelliğine, familyasına, yaşadığı yerlere adam akıllı bakmış… Diğer ülkelerde kullanılan isimleri, gösterdiği davranışları, meyve ve böceklerden oluşan zengin mönüsünü, gözünü, tırnağını didik didik incelemiş… Ve ona en uygun olan ismin belirgin renginden kaynaklı olarak KARA ve tavuklara birebir benzeyen yaşam sistematiğinden ötürü TAVUK kelimelerini birleştirmiş. Avcıların ağzına layık KARATAVUK kelimesini bu kömür karası kuşa layık görmüş.

Oysa karatavuk etiyle değil sesiyle anılmalı. Şarkıcı bir kuş bu. Ötücü kuşlar gibi, kulağa az biraz daha hoş gelen bir isimle bilinmeliler. Mavikuş, narbülbülü, kanarya ve saka kuşlarının adını duyunca ne hissediyorsanız, karatavuk için de bu hissiyata denk bir isim bulunmalı. Ülkemizin farklı bölgelerinde altmışa yakın yerel ismi olsa da Türk Dil Kurumu ve kendi literatüründeki mevcut ismi yetmiyor ona. Tüyünün karalığı ile değil de ötüşündeki renkliliğiyle hatırlanmalı. Heyheyleri üstünde delişmen avcıların sohbet konusu ve hedefi olmaktan çıkıp, melodik duygular içeren insansı hikâyelerin kahramanı olmalı.

Çünkü karatavuğun cennet sesinde çocukluğun mutluluğu vardır… Anadolu’daki sessiz teyze; Balkan rüzgârlarında savrulmuş yorgun ormancı; Avrupa’daki yalnız yaşlı… Karatavuk hepsinin zaman makinesidir. Sandıktan çıkan siyah beyaz resim gibi; sobanın üstünde kızaran portakal kabuğu gibi… Seni, çocuk kokan geçmişine taşıyan bir yolculuk başlar kara kuşun sesiyle. Duyduğun anda hatırlar ve derhal onu duyduğun zamana geçiş yaparsın. Karatavuğun unutulmayan ötüşü, geçmişin gözünde tüten anılarının içine sokar seni. Onun sesi, tarla kuşunu, karatavuğun ötüşünü her daim annesi ve babasıyla dinleyen ve hiç büyümeyen milyonlarca çocuğun unutamadığı bir şafak türküsüdür. Huzurun, güvenin ve sakinliğin seslenişidir.

Konuşur gibi okurlar şarkılarını. Konuşurlar güzel güzel. Diğer karatavuklarla. Yırtıcı kuşlar için alarm ötüşü yaparlar. Pli, pli, çuuk, çuuk çığlıkları bile kulağını tırmalamaz aslında.  Onu dinleyen tüm canlıları ve kulağın ondaysa seni de dinleyip, yeniden konuşurlar. Dinlediğini zannederek en güzel notasıyla seslenirler sana. Seni rahatsız etmeden. Şiirler okurlar. Kısa kısa ve bitmeyen dörtlükler. Kafiyeli, vezinli ve melodili şiirler. Flüt sesiyle huzur verirler.  Hal hatır soran bir komşu gibi, bahçendeki ağacın görünmeyen bir yerindeki bu karaltılar, her gün seninle sohbet ederler. Platonik bir aşığın karşılık almayacağını bilse de ısrar eden sevgi gösterisine benzer sayısız konserler verirler.  Bebeğini güldürmek isteyen bir baba gibi öpücükler kondururlar kulaklarımıza. Yaptıkları, karşılıklı bir diyaloğun en anlamlı ritminde ilerleyen bir terapidir esasen. Bu minicik bedenden o güçlü, dolgun ve rengârenk ses nasıl çıkar? Uçabilen kara bir tavuk bunların üstesinden nasıl gelir?

Sanki tek amacı masallardan süzülüp gelen şarkısını söylemek ve rahatsız edilmediği sürece ıslıklarıyla seni rahatlatmaktır. Bu musikişinas yetenek, sesindeki olağanüstü güzelliğin farkındadır. Sahnede tek olduğunu, herkesin ona kulak kesildiğini hissettiği sürece en güzel konserlerini verirler.  Gün doğumu ve batımında coşarlar. Usül adap bilen bu siyah kostümlü solistler, en güzel konserlerini baharın başında verirler. Yumuşak ve akıcı besteler sarar kondukları her mahalleyi. Temmuza kadar devam eder bu yüksek sesli müzikal. Anılara bulaşan, ruhlara nüfuz eden sakin şarkıların müzikali. Kimin söylediğini göremezsin, dokunamazsın şarkıcıya. Ağaçların sesi olurlar. Yapraklardan gelir şakıyan sesleri. Sık yapraklı ağaçlardan akan bu ezgi yaz gecelerinin uykusuna, sabahın ilk ışıklarına  karışır. Şarkıları ne denli güzelse o denli yüksek tondan ulaşır nice hayranına.

Dünyanın pek çok yerinde sayısız şiir, şarkı, deneme, film, roman ve sanat eserine ismini ve sembolik manasını vererek değer katan bu siyah kuşumuza bakış açımızı sanırım biraz değiştirmeliyiz. Bizi insan yapan, insanı iyi yapan ne karatavuklar geçiyor yanı başımızdan, hemen üstümüzden. Küçük diye bakmadığımız; görmüyoruz diye yok saydığımız; rengini beğenmediğimiz; tavuk yerine koyup ıskaladığımız nice karatavuk… Meyve bahçelerinden, ağaç tepelerinden, sık çalılıkların aralarından, ormanlardan, bahçelerden. Toprak kokan tertemiz anılarımızdan bize seslenen güzel sesli kuşlara rastlamak, yıllar sonra farkına varacağınız büyük bir ayrıcalık olacaktır. Hoş sesli siyah kuşların sohbetlerine ortak olabileceğiniz doğa dostu günler diliyorum herkese.

Yaşadığınız yerde karatavuk var mı ? Ya anılarınızda ?

Yok mu?

……….

O zaman mesele yok. Olmayanın derdi de olmaz.

Hikayeyi sesli dinlemek için linke tıklayınız:

https://www.instagram.com/reel/DQUg0iGCT6f/?igsh=MTAwanp2eDV4Y2F4dg==