Sivil toplum mücahiti Fikret Derviş’in ardından

Bu yazı 16 Şubat 2023 tarihinde yayınlanmıştır

Londra’daki Kıbrıslı toplumda büyük emeği olan ve toplumca sevilen Fikret Derviş 10 Şubat’ta bakım gördüğü hastanede yaşamını yitirdi.

Derviş’in cenazesi 21 Şubat Salı saat 9.30’da “39 Oakthorpe Road N13 5JL” adresindeki Palmers Green Camisi’nde yapılacak tören sonrasında saat 11’de “Lavender Hill, Enfield EN2 9JE” adresindeki Strayfield Road Mezarlığı’nda defnedilecek. Fikret Derviş, toplumun gündeminde depremin olduğu bu acılı günlerin arasında unutulmayacak kadar değerli birisiydi. Acılı ailesi ve sevenlerine başsağlığı diliyorum. Derviş’i Londra’da Bizim’Kiler kitabımda 100 önemli toplum üyesi arasında anlatmıştım. Toplum tarihinin en önemli tanıklarından olan Derviş’in kitapta yer alan özgeçmişinin özeti şöyle:

“Fikret Derviş, Londra’daki Kıbrıslı toplumun yakından tanıdığı Kıbrıs davası için yaşamını adamış bir sivil toplum mücahiti ve Londra’daki yarım asırlık toplumun en öndeki canlı tanığı. KTC ve Konsey’de başkanlık yapan Derviş, Londra’da yatırım yapan ilk Türk markası olarak tanımladığı Elvan Gazozları fabrikasında da uzun süre makine mühendisi olarak çalışır. Fikret Derviş, 1937’de Lefkoşa’da doğar. Babası hapisane gardiyanı annesi ev hanımıdır. İlkokulu Magusa’da bitirdikten sonra 1949’da abla ve abisinin yanına Londra’da gelir. Euston’da Sir Williams Technical School’da ortaöğrenimi bitirir ve büyük şirketlerde çalışır ve makine mühendisi olur.

1960’da bir meşrubat fabrikasında işe başlar. 1969’da Türkiye’den iş adamı Kemal Has, Elvan meşrubatları fabrikasını Londra’da açar ve Derviş de baş mühendis olarak görev alır. “Londra’daki ilk Türk markasıydı” diyen Derviş o günleri şöyle anlatıyor: “Elvan gazozları Londra üretim tesisi, Türkiye’de hükümet desteği ile, narenciye ürünlerini ihraç etmek amacıyla, yurtdışındaki ilk Türk içeceği olarak kurulmuştu. İş adamı Has, Türkiye’de de Coca Cola mümessiliydi. Has’ın, Londra’daki yatırımı çok başarılı olabilirdi fakat çok kötü yönetim nedeniyle sürekli zarar etti. Makineler bozulduğunda tamir edilmesi günleri alıyordu. Elvan meşrubatları Londra’da tutulmaya başlamıştı. Şimdi hatırlamasam da meşrubatları yetiştirmek için 24 saat çalıştığımız olurdu. Londra fabrikasında üretilen, Elvan ve meyve suları, İngiltere, Afrika ve hatta uzak doğu Asya ülkelerine pazarlanıyordu. 1973’de fabrikayı satmıştı. Ne yazık ki Kemal Has, 1975’te 42 yaşındayken bir silahlı saldırı sonucu öldürüldü.”

1980’de Kıbrıs Türk Kültür Derneği’nde çalışır. 1997’de de Türk Gençler Birliği’nde bir süre görev yapar. 1960’ların ilk yıllarında KTC çalışmalarına katılır ve 1964- 68 arasında KTC başkanlığını yapar. Başkanlık sonrasında da Haysiyet Divanı ve Murakebe Kurulu’nda görev üslenir. Derviş o yılları şöyle anlatıyor: “Kıbrıs’taki 1963 kanlı olayları Londra’daki Kıbrıslıların da odağı olmuştu. Biz de KTC olarak bütün faaliyetlerimizi buradaki toplumdan daha çok Kıbrıs’a yönelik olarak yapmaya başladık. Kıbrıs Cumhuriyeti ortak olmasına karşın Rum yönetimi Türk memurların maaşlarını ödemiyordu. Türkiye 30 sterlin aylık gönderse de bu çok yetersiz bir paraydı. Biz Kıbrıs’a gönderilmek üzere KTC olarak kampanyalar düzenliyor ve gelir getirici etkinlikler yapıyorduk. Bunlardan biri de gece Türk sinemalarıydı…” Derviş sinema etkinliklerini de şöyle aktarıyor: “KTC Ocak 1963’de sinema faaliyetlerini başlattı ve 1.5 yıl sürdü. Rio Sineması pazar günleri kiralanıyordu. Hasan Akın sinema sorumlusuydu. Almanya’dan Türk filmleri getiriyordu. Sinemada Kıbrıs’tan haberleri de paylaşıyorduk. Hatta benim bir büyük makara teyibim vardı. Görüştüğümüz yetkililerin mesajlarını kaydediyor sinemada dinletiyorduk… Ayrıca sinemaya gelen toplum üyelerinden bağış da topluyorduk…”

Derviş, 1995-2000 arasında da Konsey başkanlığı yapar. Konsey başkanlığı döneminde Kıbrıs’a giden Londra’dakilerin yaşadığı askerlik sorununu çözer. İngiltere’de parlamentoda lobi faaliyetlerine önem verir. 1994-95 arasında Başbakanlık’ın bulunduğu 10 Downing Street’de protesto çadırı kurarak Kuzey Kıbrıs’a yönelik izolasyonların kalkmasını isterler. Kuzey Kıbrıs’ta çıkan bir orman yangı üzerine de 37 bin sterlin yardım toplayarak adaya özel yapım bir itfaiye aracı gönderirler. Kıbrıs’ın haklı mücadelesinde Londra’daki Kıbrıslı Türkler olarak enerjinin yarısının birbirleriyle uğraşarak heba edildiğini belirten Derviş, Londra’daki Türkleri Kıbrıs’taki Türklerden daha vatansever gördüğünü söylüyor. Derviş, 1968’de Nurten Hanım ile evlenir, oğulları Atilla da aynı yıl doğar. Güler yüzlü ve sakinliği ile tanınan Derviş, Kıbrıs’ta beklenen kalıcı barışı mutlaka göreceğini umuyor.