Toplumda anıt ve heykeller

Bu yazı 4 Kasım 2021 tarihinde yayınlanmıştır

Geçen hafta Britanya Alevi Federasyonu (BAF) öncülüğünde çok sayıda kişinin katılımı ile Pir Sultan Abdal heykelinin açılışı yapıldı. Toplumda en güdük kalan sanat dalı anıt ve heykeller desem yalan olmaz.

Bu açıdan da BAF’ı kutluyorum. Bedri Rahmi Eyüpoğlu’nun öğrencilerinden Gülsün Erbil’in, Londra’nın en büyük mozaik panosu “Eşitlik-Uyum”, Tottenham’daki Broadwater Farm sosyal konutlarında görülebilir.

Toplum tarihini anlattığım Londra’da Bizim’Kiler kitabında yer alan toplumdaki anıt ve heykelleri sizlerle paylaşmak istiyorum:

• ANITLAR

Çanakkale Anıtları: I. Dünya Savaşı’nda (Gelibolu cephesi de dahil) savaşan İngilizler anısına İngiltere’de yapılan pek çok anıt bulunuyor. İngiltere’de her yıl 25 Nisan Anzak Günü’nde, Çanakkale Savaşı’nda düşenler anılıyor. Hyde Park köşesinde Wellington Müzesi’nin karşısındaki kitabelerde Çanakkale Savaşı’nda düşen İngiliz askerlerinin isimleri yer alıyor. Anıtta vurularak sırt üstü düşmüş bir İngiliz askeri, savaşta ölenleri temsil ediyor.

Türk mimar Nadir İmamoğlu tarafından tasarlanan Çanakkale Anıtı da 2004’te yapılan törenle İngiltere’nin Stradfordshire bölgesinde yer alan National Memorial Arboretum Parkı’nda açıldı.

Madımak Anıtı: Madımakta 1993’te Alevi katliamı sonrasında 1997’de Leyla Aslan’ın da önderlik ettiği Bağımsız Kadın Hareketi tarafından Hackney Belediyesi’nin izniyle “Stoke Newington Common Park Rectory Rd N16” adresine 5 çınar dikilmiş ve küçük bir de anıt yerleştirilmişti. Madımak Anıtı, 2017’de de Britanya Alevi Federasyonu (BAF) tarafından yeni bir tasarımla yenilendi.

Gezi Anma Fidanlığı: Britanya Alevi Federasyonu ve London Gezi ile Kıbrıslı sosyalistler tarafından oluşturulmuştu. Doğu Londra bölgesinde bulunan Lee Valley Parkı içinde ayrılan “Gezi Fidanlığı’nda” 2013’te dokuz çınar ve bir ceviz ağacı fidanı dikilmişti.

Bu fidanlar; Berkin Elvan, Mehmet Ayvalıtaş, Ali İsmail Korkmaz, Ethem Sarısülük, Medeni Yıldırım, Ahmet Atakan, Abdullah Cömert, Hasan Ferit Gedik, katledilen ODTÜ ormanları adına adanan 9 çınar, bir ceviz ve iki elma ağacından oluşmaktadır.

• HEYKELLER

Bülent Ecevit büstü: Kıbrıs harekatının 1’inci yıldönümünde Kıbrıslı heykeltraş Aktan Kan, Ecevit’in bronz büstünü Kıbrıs Türk Cemiyeti’ne (KTC) armağan etti. Ne yazık ki büst kısa bir süre sonra KTC’den çalındı.

Atatürk’ün balmumu heykeli: Madame Tussauds London Müzesi’nde Atatürk’ün balmumu figürü bulunuyor. Türkiye’den de gelen kalabalık bir ziyaretçinin de katılımıyla 10 Kasım 2005’teki resepsiyonla açıldı. Türkiye’den İngiltere’ye hediye “Derviş heykeli”: İngiltere’nin Spalding şehrinde 2013’e kadar lalelerin açma zamanı her nisan sonu lale festivali “The Springfields Tulipfest and Craft Show” düzenlendi… 2008’de Dünya Lale Zirvesi’ne ev sahipliği yapan Spalding’e katılan Türkiye, büyükelçilik aracılığı ile lale imgeli bir derviş heykeli hediye etti.

Dönemin Türkiye’nin Londra Büyükelçisi Zeki Kuneralp Tulipfest and Craft Show’da yaptığı konuşmada lalenin Türkiye’den Avrupa’ya serüveninin 400 yıl önce başladığını anlatır. Türkiye’den delege olarak katılan (yandaki F) Dr. Tülin Değirmenci de lalenin öyküsünü kısaca özetler. Araştırma kapsamında soruşturduğumuz derviş heykelinin Spalding’de yeni bahçe düzeni sonrasında ne yazık ki depoya kaldırıldığını öğrendik. Lale’nin Osmanlı’dan Britanya’ya gelişi 15’inci yüzyıla kadar uzanıyor