Emeklilikte Yoksulluk Kapıda mı?

Bu yazı 24 Temmuz 2025 tarihinde yayınlanmıştır

İngiltere Çalışma ve Emeklilik Bakanlığı (DWP), geçtiğimiz günlerde yaptığı çarpıcı bir açıklamayla gözleri bir kez daha emeklilik sistemine çevirdi.

Yapılan değerlendirmeye göre, 2050 yılında emekli olacak bireyler, bugünün emeklilerine kıyasla yılda ortalama £800 daha az gelirle yaşamak zorunda kalacak. Bu da mevcut sistemin, özellikle düşük gelirli bireyler ve bazı etnik gruplar açısından sürdürülebilir olmadığını gözler önüne seriyor. Birkaç hafta önce ele aldığımız bu konuyu, herkesi ilgilendirdiği için tekrar gündeme taşımak istedim.

Artan hayat pahalılığı ve düzensiz gelir nedeniyle Birleşik Krallık’ta tasarruf yapmak her geçen gün daha zor hale geliyor. DWP verilerine göre, çalışma çağındaki yetişkinlerin neredeyse yarısı özel emeklilik planına hiçbir katkı yapmıyor. Bu oran, serbest çalışanlar ve düşük gelir grubunda daha da düşüyor. İç karartıcı bir başka veri ise, kadınların özel emeklilik gelirinin erkeklere kıyasla önemli ölçüde daha düşük olması. Ortalama bir kadın emekli haftalık yaklaşık £100 gelir elde ederken, erkekler bu tutarın neredeyse iki katını alıyor.

Etnik Gruplar ve Sistem Dışında Kalanlar

Özellikle Doğu ve Uzak Doğu kökenli bireylerin sadece dörtte biri özel emeklilik için tasarruf yapıyor. Bu durum, hem kültürel hem de yapısal bazı engellere işaret ediyor olabilir. Mevcut sistem, belli gruplar için yeterince kapsayıcı veya erişilebilir değil. Bu nedenle, düşük gelirli bireylerin sisteme dahil olabilmesi için daha adil ve esnek çözümler üretilmeli.

Turner Komisyonu Geri Dönüyor

Hükümet, bu alarm verici tabloyu tersine çevirmek için, 2006 yılında büyük yankı uyandıran Turner Emeklilik Komisyonu’nu yeniden hayata geçiriyor. Bu komisyon sayesinde “otomatik katılım” sistemi devreye alınmış ve emeklilik tasarruf oranı yüzde 55’ten yüzde 88’e yükselmişti.

Yeniden oluşturulan Komisyon’un 2027 yılında raporunu sunması bekleniyor. Sendikalar, işverenler ve bağımsız uzmanların da dahil olacağı bu yapı, insanların neden yeterli tasarruf yapamadığını araştıracak ve geleceğe yönelik ulusal bir strateji geliştirmeye çalışacak.

Devlet Emekli Maaşı Yeterli mi? Devletin sunduğu emekli maaşı, birçok emekli için ana gelir kaynağı. Ancak “üçlü kilit” (triple lock) politikası — yani maaşların her yıl enflasyon, ortalama ücret artışı ya da yüzde 2.5’ten hangisi yüksekse ona göre zam yapılması — zamanla kamu maliyesi üzerinde ağır bir yük oluşturmaya başladı. Son yıllarda yaşanan yüksek enflasyon ve maaş artışları nedeniyle bu sistemin maliyeti, on yıl sonunda ilk tahminlerin üç katına çıkabilir. Bu durum, devlet bütçesi açısından ciddi bir risk teşkil ediyor.

Ne Yapılmalı? Peki ne yapılmalı?

Uzmanlara göre 2029 sonrasında otomatik katılım oranlarının artırılması gerekiyor. Ancak bu tek başına yeterli değil. Emeklilik sisteminin tüm bileşenleri — devlet desteği, işveren katkısı ve bireysel farkındalık — birlikte değerlendirilip uyum içinde çalışmalı.

Bazı uzmanlar cesur ve rahatsız edici kararlar alınması gerektiğini savunuyor. Diğer yandan, özellikle düşük ücretli kadınlar ve düşük gelirli serbest çalışanlar için sistemin baştan yapılandırılması gerektiğine dikkat çekiliyor. Bugün genç ya da orta yaşlı bireyler için 2050 çok uzak bir tarih gibi görünebilir. Ama zaman hızla geçiyor ve bugün alınacak her karar, yarının yaşam kalitesini belirliyor. Birleşik Krallık’ta ortalama ömür uzuyor, insanlar daha uzun emeklilik hayatı yaşıyor.

Ancak artan fiyatlar, yaşamayı her geçen gün daha da pahalı hale getiriyor. Türkiye’den bir istatistik dikkatimi çekti: Güneydoğu illeri dışında yaşlı bakım evleri neredeyse ülke genelinde yaygınlaşmış durumda. İnsanlar artık yaşlandıklarında çocuklarının kendilerine bakacağını düşünmüyor.

Emekli maaşları ne eş, ne de evlat gibidir; yaşlılıkta sizi asla terk etmeyecek en büyük güvencenizdir. Bu nedenle, eliniz ayağınız tutarken küçük katkılarla yapacağınız bu kişisel yatırımlar, ikinci bir maaş ya da ek gelir olarak size en çok ihtiyaç duyduğunuz zamanda geri dönecektir.

Unutmayalım ki emeklilik sadece yaşlılık değil; bugünden alınacak doğru kararlarla inşa edilecek bir yaşam güvencesidir.