Yağmur Ülkesi İngiltere’de Su Krizi Kapıda

Bu yazı 21 Ağustos 2025 tarihinde yayınlanmıştır

İngiltere denince akla ilk gelen şeylerden biri yağmurdur. Hatta öyle ki, ulusal sembollerimiz arasında sürekli elde şemsiye taşıyan insanlar vardır. Ancak bugünlerde yeteri kadar yağmur yağmaması durumu değiştirmeye başladı.

Ukrayna-Rusya savaşından sonra ikiye, hatta üçe katlanan enerji faturalarının ardından, şimdilerde artan su faturaları can yakmaya başladı bile. İklim krizinin sert etkileri, nüfusun hızla artması ve yıllardır süren su savurganlığı yüzünden İngiltere, tarihte ilk kez ciddi bir su kıtlığı tehlikesiyle karşı karşıya.

2022 yazında yaşanan kuraklık nedeniyle neredeyse Londra’nın suları tükenecekti. Rezervuarlar hızla boşaldı, yeraltı suları azaldı. Eğer kuraklık bir yıl daha devam etseydi, Londralıların musluklarından akan sular sınırlandırılabilirdi. Otel havuzlarının boşaltılması, ofislerin temizlenmemesi, bahçelerin kurumasına izin verilmesi gibi olağanüstü planlar hazırlanmıştı. O dönem büyük bir kriz atlatılmış gibi görünse de uzmanlara göre bu sadece bir fragmandı. Tehlike henüz geçmedi, asıl film daha yeni başlıyor.

Bu yaz yaşanan kuraklık yeni bir su krizinin habercisi olabilir. Bugün İngiltere’nin dört bir yanında hortumla bahçe sulamak yasaklandı. Önümüzdeki aylarda daha ağır kısıtlamalar gelmesi bekleniyor. Rezervuarların doluluk oranı son on yılın en düşük seviyesine geriledi, nehirler neredeyse dere yatağına dönüşmüş durumda. Bilim insanları, mevcut gidişatla 2055 yılına geldiğimizde ülkenin günlük 5 milyar litre su açığı olacağını söylüyor. Bu rakam, bugün dağıtılanın üçte birinden fazlası demek. Su kıtlığının ekonomiye maliyeti sadece geçen yıl içinde 8,5 milyar sterlin olarak tahmin ediliyor.

“Sürekli Yağmur Yağan” İngiltere Nasıl Bu Noktaya Geldi?

Aslında ülkenin doğası ve jeolojisi, tarih boyunca suya cömert davranmış. Güney İngiltere’nin altında dev tebeşir kayaları bulunuyor, bu yumuşak kaya tabakaları yağmur suyunu filtreleyerek dünyanın en temiz kaynak sularını oluşturuyor. Kuzeyde ise kayalar daha sert ama yağış bol, rezervuarlar genellikle dolu oluyordu. Ancak bugün tablo değişti. Özellikle güney ve doğu İngiltere’de metrekareye yılda 700 mm’ye kadar düşen yağış oranlarıyla, kuraklık tehdidinin birinci hedefi konumundalar.

Kuraklık dışında bir diğer sorun, su tüketim alışkanlıklarımız. İngiltere’de kişi başına düşen ortalama günlük tüketim 150 litre. Almanya, Fransa ve İspanya’da bu miktar 120–128 litre arasında. Yani biz Avrupalı komşularımıza göre daha savurganız. Dahası, işlenmiş suyun beşte biri daha musluğa ulaşmadan, yıpranmış borulardan sızarak kayboluyor. Londra’nın kanalizasyon sisteminin bazı kısımları hâlâ 19. yüzyıldan kalma. Konuyu araştıran uzmanların görüşlerine göre 30 yıldır yeni rezervuarlar yapılmadı. İklim krizi ise yazları daha kurak hale getirdi. Tüm bunların birleşiminde şunu görüyoruz ki, yağmuru bol, suyu bol Büyük Britanya’da artık musluklardan akan sular “sınırsız” değil.

Sorunun kaynaklarından birisi de özelleştirme meselesi. 1989’da su ve kanalizasyon hizmetleri özelleştirildi. Şirketler müşteriden topladıkları paraları yatırım yerine kâr payı olarak ortaklarına dağıtmayı tercih ediyor. Sistem uzun vadeli sürdürülebilirlikten çok kısa vadeli müşteri memnuniyetine odaklanıyor. Bu yüzden şirketler, hortum yasakları ve benzeri kısıtlamalara gitmekten ‘müşterilerini kızdırmamak için’ çekiniyor. Onların amacı altyapı yatırımı ve uzun vadeli çözümlerden öte, kârlılığı korumak, popülizm yapmak ve zaman kazanmak. Bu tür konulara devletçi bakmak ve kamu yararını gözeten çözümlerle yaklaşmak gerekir.

Şimdi Ne Olacak?

Boruların eski olmasından kaynaklanan kaçaklar yüzde 20 düzeyinde. Kısa vadede su şirketlerinin sızıntıları hızla onarması, akıllı sayaçlarla israfı azaltması şart. Uzmanlara göre, evlerde yağmur suyu toplama sistemleri yaygınlaştırılmalı; çamaşır makinesi, tuvalet gibi alanlarda içme suyu yerine yağmur suyu kullanılmalı. Daha kısa duşlar, tasarruflu duş başlıkları ve su depolama bidonları küçük ama etkili adımlar olarak öneriliyor. Konuya kafa yoran uzmanlara göre çiftçiler, kendi rezervuarlarını kurarak sulama ihtiyacını hafifletebilir ve daha fazla yağmur suyu depolayabilirler.

Uzun vadede ise doğayla birlikte çalışan çözümlere yönelmek gerekiyor. Sulak alanların geri kazanılması, nehirlerin doğal akışına döndürülmesi, ağaçlandırma, hatta ekosistemde suyu tutan kunduzların tekrar doğaya salınması. Avrupa’nın kurak olan güney bölgelerinde yıllardır uygulanan yöntemler İngiltere’de de devreye alınmalı. İngiltere’de yaşayanlar musluktan akan suyu sınırsız bir hak gibi görmek yerine, onu değerli ve kıymetli bir kaynak olarak kabul etmeye başlamalı. Gelecek nesillerin şaşkınlıkla hatırlayacağı bir savurganlık çağından, akıllıca tasarruf eden bir topluma dönüşmek zorundayız. Çünkü bu sadece bir “su meselesi” değil. Su, tarımı, ekonomiyi, sağlığı, doğayı ve nihayetinde yaşamın kendisini belirliyor. Eğer bugünden harekete geçmezsek, yarın gerçekten musluklarımızdan su değil, hava akacak.