Çıkış kapısı göründü, Ortada anlaşma yok!

İngiltere ile Avrupa Birliği arasında ayrılık gerçekleşti, ayrılık için tanınan geçiş süreçlerinin sonuna geldik, Brexit sonrası ticaret anlaşmasını güvence altına almak amacıyla AB ile İngiltere arasında görüşmeler devam ediyor fakat ufukta bir anlaşma yok. Tarafların açıklamalarından anlaşıldığına göre, pazarlıklar son ana kadar devam edecek ve iç politikaya oynayan görüşmeciler taraftarlarına “savaşarak çekildik” mesajları verecekler.

31 Aralık’a kadar herhangi bir anlaşmaya varılmaz ise kuşkusuz bu dünyanın sonu olmayacak. Birçok önemli konuda taraflar hali hazırda mutabık, bir önceki İngiltere Başbakanı parlamentodan onay alamasa da bir anlaşma taslağına imza atmıştı. O anlaşma metni üzerinde itiraz edilen bazı maddelerde pazarlıklar devam ediyor. Aklın ve ticaretin yolu birdir, şimdi olmasa da çok uzun olmayan bir zaman diliminde zorlama maddeler revize edilecektir.

Öyle gözüküyor ki ayrılığın bu aşamada İngiltere’ye bazı ek faturaları olacak. Örneğin, Avrupa’dan gelecek yiyecek fiyatları artacak. Gümrük tarifeleri, ekstra gümrük vergi, fiyat artışları olacak ve bazı ürünlerin ticaretinde kısıtlamalar gelebilecek. Uzun bekleme kuyrukları taze meyve ve sebze ulaşımı konusunda engeller çıkabilecek.

SERBEST TİCARET ANLAŞMASI NEDİR? NELER SAĞLIYOR?

Serbest ticaret anlaşması, genellikle ürün mallarının ticaretinde, bazen de hizmetlerde alışverişin daha ucuz hale gelmesini sağlamak için yapılır. Bu uygulama genellikle sınır ötesi ticaretler için hükümetler tarafından uygulanan gümrük vergileri veya harçları azaltarak yada ortadan kaldırarak elde ediliyor. Ticaret anlaşmaları, ticaret yapılabilecek mal miktarı üzerindeki limitleri kaldırmayı da düzenlemekte. Ülkeler karşılıklı olarak aynı kurallara sahiplerse, ticaretleri daha basit hale gelir ve malların gümrüklerde kontrol edilmesi de kısa sürede gerçekleşir.

NEDEN TARİFELER VE KOTALAR VAR?

Serbest ticaret anlaşmaları alışverişi artırmayı hedeflerken, çok sayıda ucuz ithalat bir ülkenin üreticilerini tehdit edebilir. Bu nedenle, bir ülke, örneğin yerel otomobil üreticilerini korumak için otomobil ithalatına tarifeler koymayı seçebilir. Birleşik Krallık, Avrupa Birliği’nden ayrıldı, var olan tüm anlaşmaları rafa kaldırdı ve geçersiz her bir anlaşmanın boşluğunu yenisi ile doldurmak gerekiyor. Geçiş süreci için tanınan 11 aylık dönemin sonuna geldik. Acemi birazda şanssız olan hükümetin İngiltere’yi en iyi şekilde temsil edip edemediği tartışılır.

Birleşik Krallık ve AB, 1 Ocak 2022 günü başlayacak yeni dönemde uygulanmak üzere bir ticaret anlaşması için pazarlıklara devam ediyor. Her iki taraf da hala önemli farklılıklar olduğunu söylüyor. Şu anda İngiltere ve AB, işçi hakları, rekabet ve çevre politikası gibi alanlarda fikir ayrılığı yok. Bu aşamada öne çıkan tartışma konularının başında sürpriz bir şekilde balıkçılık geliyor. Bir ticaret anlaşması kabul edilmiş olsa bile, tüm yeni kontrolleri ortadan kaldırmayacaktır, çünkü AB, AB dışı ülkelerden bazı malların (gıda gibi) kontrol edilmesini talep etmektedir. Bu yüzden anlaşma olsa da hiçbir şey eskisi gibi olmayacak, işletmelerin hazırlıklı olması gerekiyor.

İNGİLTERE-AB TİCARET GÖRÜŞMELERİ BAŞARISIZ OLURSA NE OLUR?

Bir anlaşmaya varılmazsa, Birleşik Krallık, Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) tarafından belirlenen temel kurallar çerçevesinde AB ile ticaret yapmak durumunda kalabilir. Birleşik Krallık’taki işletmelerin AB’ye gönderdiği çoğu ürünlere tarifeler uygulanacaktır. Bu, Birleşik Krallık mallarının daha pahalı olmasına yol açacak ve Avrupa ülkelerinde satılmasını zorlaştıracaktır. WTO şartlarına sahip olmak aynı zamanda mallar için daha fazla sınır kontrolü anlamına gelir, bu da limanlarda trafik darboğazlarına neden olabilir ve önemli gecikmelere yol açabilir.

Anlaşma yapılsa bile bazı sınır gecikmeleriyle ilgili endişeler devam edecek, her durumda değişecek yeni düzenlemelerin başlaması çok kısa zaman içinde olmayacak. İngiltere hizmet endüstrisi de Avrupa pazarlarına garantili erişimini kaybetmek üzere olabilir. Bu, bankacılardan avukatlara, müzisyenlerden şeflere kadar herkesi etkileyecektir. Dünya ile birlikte büyük bir salgın felaketi yaşayan İngiltere, Brexit ile birlikte bir başka büyük depremi de beraberinde yaşıyor. Bir yıl daha devam etmesi beklenen artçı sarsıntılar, korkarım büyük bedellere mal olacak. Kayıpları azaltıp ayakta kalabilmek için hedefi küçültmek, ayakta kalmak, dayanışmak ve sabırlı olmak gerekecek.

Bu yazı 28 Aralık 2020 tarihinde yayınlanmıştır.