Endişe

Bu yazı 13 Mayıs 2014 tarihinde yayınlanmıştır

Endişe en yaygın olarak yaşanan psikolojik problemlerin başında gelir. Her on kişiden birinin doktorlarını görmesinin nedeni yaşamış oldukları kaygılar ve endişelerdir. Birçok insanın yaşamlarında kendilerini rahatsız eden problemleri endişe ve kaygılarından kaynaklanabilir.
Yaşanılan endişeler ruh ve bedeni ayrı görmemizin ne kadar çok yanlış olduğunu bize hatırlatır. Çünkü endişelerin etkilerini, bağlantısını zihnimiz ve bedenimiz üzerinde açıkça hissederiz.
Korku, evham, panik, aşırı tetikte olma durumunun yanında, kaslarda gerginlik, terleme, titreme, hızlı nefes alıp-verme, ishal, sırt ağrısı, düzensiz kalp atışları gibi fiziksel tepkiler yaşanan başlıca septomlardır. İnsanlar çok yaygın olarak endişeyi sinirlerin gerilmesi, telaşlılık, panik olmak, pimpirikli, yüreği ağzına gelmek, elleri ayakları birbirine dolaşmak, midesinde kelebekler uçuşmak gibi deyimler ve sözcüklerle anlatabilirler.
Endişe ve stress hali bir “sağlık” tepkisidir ve herkes bir tehlike anında ya da stresli durumlarda bu septomları yaşayabilir. Endişeli durumda vücudumuz daha hızlı çalışmaya başlayıp yukarıda saydığım tepkileri doğurur. Bu hızlı çalışma ve fiziksel değişiklikler kişiyi yaşanacak herhangi bir tehlikeye karşı hazırlamak içindir. Bir çok araştırma göstermiştir ki ölçülü, orta derecede yaşanan stress/endişe bireylerin performansları üzerinde olumlu etkiler yaratır. Örneğin, çok önemli bir sınav öncesinde sınavdan iyi bir not alması gereken bir öğrencinin hiçbir stres / endişe yaşamaması iyiye bir işaret olmaz.
Bunun yanında, gerçek bir tehlikenin olmadığı zamanda ya da stresli durumun uzun süredir ortadan kalkmış olmasına rağmen kişide endişe halen devam ediyorsa bu problemli bir duruma işarettir. Doğal olarak eğer vücudunuz herhangi bir tepkinin gerekmediği zamanlarda hızlı bir şekilde çalışmaya başlarsa bu rahatsız edici olur ve hayra yorulmaz. Böyle zamanlarda, ister istemez, sadece vücutta meydana gelen değişikliklerin negatif ve de dezavantajlı yanları tespit edilir.
Sonrasında, böyle bir durum(lar) da yaşanılan septomlar kişilerin günlük yaşamına gereğinden fazla negatif etkilerde bulunup, sorunlara neden olur. Bu aşamada endişelerin nedenlerini, nasıl ortaya çıkıp, nasıl kendisini kısır döngüler şeklinde devam ettirdiğini öğrenip, “kontrol etmek” kaçınılmaz bir gereklilik haline gelir.
Unutulmaması gereken stress ve endişenin normal bir reaksiyon olduğudur. Bu yüzden endişeyi tamamıyla hayatımızdan çıkarmamız mümkün değildir. Hayatlarından endişeyi, korkuyu tamamıyla çıkarmış insanları sadece mezarlıklarda bulabiliriz. Hayatımızdan tamamıyla çıkaramayabiliriz ama ona nasıl karşılık vereceğimizi kendimiz belirleyebiliriz. Endişeyi sağlıklı bir şekilde idare edip, kontrol etmek mümkündür ve bu mümküniyet hayatlarımızı daha verimli yaşamamızı sağlayabilir.