Havai Fişekler Hayvanları Öldürüyor

Bu yazı 7 Kasım 2024 tarihinde yayınlanmıştır

Dünya çapında kutlamaların vazgeçilmez bir parçası olarak kabul edilen havai fişekler, hayvanların psikolojilerini bozmakta ve hatta yaygın şekilde ölmelerine neden olmaktadır.

İngiltere’de havai fişek gösterilerinin yoğun olduğu bir sezona girdik; özellikle kasım ve aralık aylarında havai fişek patlatmak buralarda yaygın bir gelenek. Bazıları için renkli ve eğlenceli olan bu sezon, hayvanlar için tam bir işkenceye dönüşmektedir.

Evcil köpeklerden kentsel yaban hayatına kadar pek çok hayvan üzerinde olumsuz etkisi olan havai fişek patlamaları, görsel bir şölen değil panik, yaralanma ve hatta ölümle sonuçlanan travmatik bir olaydır.

Köpekler ve Havai Fişekler

İşitme duyuları çok hassas olan köpekler için havai fişekler korkutucu bir olaydır; havai fişeklerin çıkardığı yüksek sesler ve patlamalar onlar için dayanılmaz olabiliyor. Araştırmalara göre, köpeklerin neredeyse yarısı yüksek seslere karşı aşırı hassasiyet gösteriyor.

Sabahlara kadar havlayan kendi köpeğimizden de biliyorum, havai fişekler patlamaya başladığında sürekli havlıyor, korkudan gözleri irileşiyor ve kalbi hızla atmaya başlıyor. Sakinleştirmek için yanımıza alıp güven duygusu vermeye çalışıyoruz.

Bir köpek havai fişeklere maruz kaldığında genellikle şiddetli stres belirtileri gösteriyor, titreme, saklanma, gezme, inleme veya kaçmaya çalışma gibi yaygın belirtiler sergiliyorlar. Bazı durumlarda, panikleyerek kendilerine zarar verebiliyor, stres nedeniyle kalp sorunları yaşayabiliyorlar.

Bu dönemde panik içinde kapılara çarpan, çitlerin üzerinden atlayan veya kaçmaya çalışırken kendini yaralayan köpekler sık sık veterinerlere başvuruyorlar.

Köpek sahipleri, havai fişek sırasında onları rahatlatmak için güvenli bir alan oluşturabilir, sakinleştirici müzik çalabilir veya veterinerden kaygı giderici çözümler hakkında bilgi alabilirler. Ancak tüm bu önlemlere rağmen, birçok köpek yine de büyük bir stres yaşar ve bazıları, travmatik bir havai fişek gösterisinin ardından tam olarak iyileşemeyebilir.

Kuşlar ve Havai Fişekler

Pek çok insanın eğlence amaçlı kullandığı havai fişekler, yaban hayatı için büyük bir tehlike oluşturur. Yüksek seslere karşı savunmasız olan kuşlar da havai fişeklerin tehlikelerinden muaf değildir. Havai fişeklerin yuvalarının ya da tüneklerinin yakınında patlatıldığı parklarda, kentsel alanlarda çoğu zaman ürküp kaçmak zorunda kalırlar. Birçok kuş türü gece vakti tüner; bu nedenle havai fişek gösterileri gece vakti kuşların yuvalarını terk etmelerine ve karanlıkta panik içinde uçmalarına neden olur. Bu durum yorgunluk, yaralanma ve hatta ölümle sonuçlanır.

Fiziksel yaralanmaların yanı sıra birçok kuş, ani şoklar ve gece vakti yaşanan korku ve paniği kaldıramaz; strese bağlı ölümler yaşanır. Tavşan ve hamsterlar gibi küçük evcil hayvanlar da havai fişeklerden olumsuz etkilenir. Bu hayvanları tanıdık bir ortamda tutmak, yanlarına almak hissettikleri stresin bir kısmını azaltmaya yardımcı olabilir.

Havai Fişeklere Alternatifler: Zararlı Etkileri Azaltmak

Son yıllarda havai fişeklerin hayvanlar üzerindeki etkisi hakkında farkındalık artmıştır. Bazı topluluklar ve bireyler, geleneksel havai fişeklere alternatif olarak daha sessiz havai fişekler, lazer gösterileri veya sessiz drone gösterilerini tercih etmektedir. Bu elbette iyi bir gelişme; ancak çaresiz hayvanları korumak için herkesin üzerine düşen bazı görevler bulunmaktadır. “Ben ne yapabilirim?” diye soruyorsanız işte birkaç öneri: Ulaşabiliyorsanız etkinlik düzenleyicileriyle daha sessiz havai fişek alternatifleri hakkında konuşabilirsiniz.

Evde evcil hayvanınız varsa, havai fişek patlamalarından önce onlar için güvenli ve sakin bir ortam hazırlayabilirsiniz. Pencere ve kapıları kapamak veya sakinleştirici müzikler kullanmak yararlı olacaktır. Havai fişekler, ormanlık alanlar, kuş tüneme alanları veya yaban hayatına zarar verir; bu tür yaşam alanlarının yakınında havai fişek patlatmaktan kaçının; yapanları ve komşularınızı uyarın, kurumlara yazılar yazın.

Havai fişekler bazı insanlara neşe getirebilir; ancak birçok hayvan için korkutucu ve hatta ölümcül bir deneyimdir. Empati çok güzel bir yöntemdir; patlamalar sonucu korkudan titreyen canlıların sizin en sevdikleriniz olduğunu düşünün. Birkaç dakikalık görsel zevk için çaresiz zavallılara işkence çektirmek kimsenin hoşuna gitmeyecektir. Olur olmaz zamanlarda ve acemi insanlar tarafından atılan fişeklerin insan yaralanmalarına ve yangınlara neden olmasını saymıyorum bile.