İngiltere’de emlak sektörü sarsıldı

Bu yazı 8 Şubat 2021 tarihinde yayınlanmıştır

MC Business Forum İş Dünyası Proğramında bu hafta İngiltere’de emlak sektörünü ele aldık. Emlak sektöründe tecrübeli konuklarımız Nesimi Erbil ve Kadir Tipi Londra başta olmak üzere ülkedeki emlak sektörü hakkında sorularımızı yanıtladılar. Her krizde büyük kayıplar olduğu gibi bir çok fırsatlarda ortaya çıkabiliyor.

Dünya emlak piyasasında bir marka olan Londra Emlak Sektörü herkesin yaşadığı pandeminin yanısıra Brexit ‘depremini de’ aynı zamanda yaşadı. Ülke içinde iki büyük felaketi bir arada yaşayan sektör olumsuz koşullardan doğal olarak etkilendi, sarsıldı fakat yıkılmadı. İşsizlik ve genel kapanma ekonomik hayatı durma noktasına getirdi, buna rağmen emlak sektörünü dramatik olarak etkilemedi. Bir çok zararın devlet tarafından karşılanmasının yanısıra İngiltere ekonomisine olan güven bunda etkili oldu. İşyerleri kapanan ve bir daha açılıp açılmayacağı belli olmayan insanlar paniğe kapılmadılar.

Son bir yıl içinde büyük çoğunluğu Londra’dan olmak üzere bir milyonun üzerinde insan İngiltere’yi terketmiş. Kira fiyatları biraz gerilesede ev fiyatları çok fazla değişmemiş. Programa katılan tecrübeli emlak sektörü temsilcilerinin açıklamalarına göre, ‘dünya markası’ olan Londra emlak piyasası farklı coğrafyalardan alıcı bulmaya devam ediyor.

Belli dönemlerde belli ülkelerin talepleri öne çıkabiliyor veya aşağı düşebiliyor, bununla birlikte özellikle Londra’ya olan talep hep yukarı yönde çıkışını sürdürüyor. Demokrasisi tam oturmamış ülkelerde ortaya çıkan yeni dönem zenginler ve yöneticiler her zaman paralarını güvenli limanlara demirlemek isterler. İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden ayrılmasıyla Doğu Avrupa kökenli bazı insanlar Londra’yı terk etselerde, Uzakdoğu’dan ve dünyanın başka ülkelerinden zengin yatırımcılar emlak sektöründe Londra’yı tercih etmeye devam ediyorlar.

Geçen yılın nisan ayından başlamak üzere bir yıl süre ile beş yüz bin sterline kadar olan emlak satışlarından vergi alınmayacak olmasıda İngiltere’de emlak piyasanın canlı kalmasına destek oldu. Özellikle ilk defa ev alacakların depozit biriktirmelerine büyük katkı sağlayan uygulama bir çok insanı ev sahibi yaptı. İşyerlerine verilen ucuz banka kredileri her ne kadar şirket içi yatırımlar için verilsede sıcak para piyasalara canlılık kazandırdı. İlk defa ev alacaklara devletin sağladığı ‘help to buy’ uygulaması halen yürürlükte.

Yıllardır belediyeden ev almak için boşuna sıra bekleyen insanların enerjilerini devletin sunduğu diğer alternetifleri yönünde kullanmaları daha faydalı olacaktır. Sadece yüzde beş depozit koymak şartıyla insanların Londra’da oturacakları evleri satın almaları, güzel bir uygulama.

Londra Türkiye için her zaman eğitim, kültür ve alış veriş merkezi oldu. Son yıllarda on binlerce insanın İngiltere’ye göç etmesinin yanında Türkiyeli yatırımcılar Londra emlak sektörüne yatırım yapmaya devam ediyorlar.

Programa katılan konukların emlak satın almak için en çok dikkat çektikleri konuların başında ‘hangi bölge’ sorusu vardı. Aynı şehir içinde olsada ‘hangi muhitten emlak alacağınız’ sorusu her yerde çok önemlidir. Evin toplu ulaşıma yakınlığı, bölgedeki okullar, parklar, alışveriş merkezleri konutların kolay kiralanmalarını, kullanımlarını ve dolayısıyla da değerini belirleyen faktörler olarak karşımıza çıkıyor. M25 otobanının içi olarak kabul edilen Londra Büyük Şehir bölgesi kendi içinde çok büyük farklılıklar gösteriyor.

Uzmanlar açık artırma yoluyla emlak almak isteyenleri de uyarıyorlar. Peşin parası olanlar için bir çok fırsatlar doğuran açık artırmalarda 28 gün içinde işlemi tamamlama kuralı bir çok insanı zorluyor. Ankara Anlaşması yoluyla İngiltere’ye yerleşen insanlar da mutlaka evlerini almak isteyecektir. İki yıllık şirket hesaplarını bankaya gösteren yatırımcıların yeteri kadar gelir göstermeleri durumunda beklemelerine gerek yok. Depozitlerini yüzde 25 düzeyine çıkartan insanlara her zaman daha kolay kredi çıktığını unutmamak gerekir.