NHS’te Köklü Değişim Olabilir Mi?

Bu yazı 19 Eylül 2024 tarihinde yayınlanmıştır

İngiltere Başbakanı Keir Starmer, Ulusal Sağlık Sistemi (NHS) üzerinde uzun zamandır biriken sorunları çözmek için köklü reformlar yapma sözü verdi.

Son yıllarda, özellikle pandemi sonrası yaşanan aksaklıklar, artan hasta talebi ve yetersiz kaynaklar, NHS’in üzerinde büyük bir yük oluşturmuş durumda. Bu tabloyu tersine çevirmek isteyen Starmer, sağlık hizmetlerinin hem modernleşmesi hem de verimliliğinin artırılması için kapsamlı bir plan hazırlığında olduklarını açıkladı. Göçmenleri İngiltere’ye çeken etkenlerin başında okullardaki eğitimin kalitesi ve sağlık hizmetlerinin ücretsiz olması gelir.

Herkese eşit ve ücretsiz hizmet sunan NHS artık görevini tam anlamıyla yapamıyor. Nasıl geç gelen adalet adalet değilse, zamanında verilmeyen sağlık hizmeti de “hizmetten” sayılamaz. Aylar, yıllar sonra verilen randevular, acil servislerde ortalama on saat bekledikten sonra doktora ulaşabilmek İngiltere’de artık “normal” karşılanıyor. Sağlık sisteminde sorunlar olduğu konusunda herkes hemfikir, ancak çözüm biraz sıkıntılı. Birleşik Krallık, yüzlerce hastane ve çok büyük bütçeleri bünyesinde barındırıyor.

Dünya Sağlık Örgütü’nün bir raporuna göre, Birleşik Krallık’ta kişi başına yıllık ortalama 3 bin sterlin sağlık harcaması yapılıyor. 65 milyonluk nüfus ile bu rakam çarpıldığında ortaya yıllık yaklaşık 200 milyar sterlin gibi bir rakam çıkıyor. Bu kadar büyük bir para harcanmasına rağmen ortaya çıkan hizmetin yetersizliği ortada; kabul edilemez olan da bu.

Yeni Başbakan Starmer, İngiltere sağlık sistemi sorununu on yılda çözeceğini ileri sürüyor. En azından birinin ülkenin en büyük sorununa el atmış olması ümit verici. “Bugün zor olan yarın kolay gelecektir.” Yatırımlar ve gerekli yasal düzenlemeler bugün yapılırsa, yıllar içinde iyileşme zaten gelecektir. Sorun, hastaların doktorlara ulaşmasındaki bekleme süreleri. Birleşik Krallık sakinleri olarak hepimizin yaşadığı, bildiği gerçeklik bu.

Başbakan da dahil herkesin hemfikir olduğu bu teşhisten sonra tedavi nasıl olmalı? İşin bam teli burası. Yıllardır yatırım yapılmayan ve bu nedenle hantallaşmış yapıyı dijital sistem yardımıyla hızlandırmak, yeni planlar arasında yer alıyor. Hükümet çok önemli bir konuya el attı ve ülkenin temel taşlarından birinde köklü bir reforma hazırlanıyor. İşi hiç kolay değil, fakat birinin yapması gerekiyordu. Hepimizin sağlığı için “kolay gelsin” diyoruz.

Sağlık Çalışanlarının Rolü

Türkiye, Hindistan ve daha birçok ülkede en zeki çocuklar, yüksek eğitimde genellikle tıp okumayı tercih ederler. Hiç kolay olmayan uzun ve zor hekimlik eğitimi, onlara gelecekte kariyer ve para kazandırır. İngiltere’de ise durum böyle değil; sınıfların en zeki öğrencileri, çok zahmetli ve zor olan tıp alanını seçmezler. Ülkenin doktor ihtiyacının büyük kısmı Uzak Doğu’dan, şimdilerde ise Türkiye’den karşılanıyor. İngiltere’de doktorluk mesleğini özendirmek, yerli doktor yetiştirme konusunda bir yöntem olabilir mi acaba?

Kapıda kuyruk olunca çoğunluğu ithal olan bu doktorlara çok iş düşüyor. NHS’in bel kemiğini oluşturan sağlık çalışanlarının hakları ve çalışma koşulları da reform planlarının merkezinde yer alıyor. Başbakan, aşırı iş yüküyle başa çıkabilmesi için yeni düzenlemeler getirileceğini ve bu alanda ek kaynaklar ayrılacağını söylüyor. Hemşireler, doktorlar ve diğer sağlık çalışanları için daha fazla eğitim ve gelişim fırsatları sunulması, NHS’in sürdürülebilirliği açısından da kritik bir rol oynayacak.

Kamuoyunun Beklentileri Yüksek

Başbakan Starmer’ın NHS üzerinde köklü reformlar yapma sözü, sağlık sisteminin geleceği açısından büyük önem taşıyor. Dijitalleşme, sağlık çalışanlarına yönelik destekler ve kaynakların daha verimli kullanılması gibi vaatler kamuoyunda olumlu yankı bulsa da, uygulamanın pratikte nasıl hayata geçirileceği ve bu reformların sürdürülebilir olup olmayacağı henüz netlik kazanmış değil. Bazı Avrupa ülkelerinde uygulanan, imkânı olanlardan yüzde 5-10’luk katkı payları bir alternatif olarak gündeme gelebilir.

Bir miktar maddi katkının yanında, gerçekten ihtiyacı olmayan insanların hastanelere gereksiz yere başvurmalarını engelleyen bir yöntem olarak da işe yarayabilir. Sosyal kesintiler konusunda birçok defa Kıta Avrupa’sını örnek alan Birleşik Krallık, bu yöntemi de uygularsa sürpriz olmaz. NHS’i “tedavi etmek” uzun ve meşakkatli bir yol olacak. Başbakan Starmer, iddialı planlarını hayata geçirebilirse, İngiltere sağlık sistemi için yeni bir dönem başlar ve kendisi uzun yıllar iktidarda kalır.