Panik atak

Bu yazı 10 Aralık 2013 tarihinde yayınlanmıştır

Panik atak oluyorum! Bu cümleyi özellikle çokça duyuyoruz son zamanlarda. Tabii ki genelde günlük yaşamda ne kadar kullanılıyor pek emin değilim fakat terapi benim günlük yaşamımın bir parçası olunca yukarıdaki cümle ile çoğu zaman karşılaşıyorum. Ama deneyimlerime dayanarak gördüğüm hem İngilizce konuşan hemde Türkçe konuşan bireylerin yaşadıkları sıkıntıları panik atak olarak tarif etmelerine rağmen çoğu zaman belirttiklerinin başka şeylerde olabildiği. O yüzden panik atağın ne olduğunu tarif etmeye çalışacağım.
Panik atak kişilerin olması an meselesi ya da olacağını farzettikleri tehlikelere karşı sergiledikleri kısa süreli savunma reaksiyonlarıdır. Yaşanılan endişe kişide fiziksel tepkiler olarak; Kalp çarpıntısı, nefesin çabuk kesilmesi, mide bulantısı, baş dönmesi, ağzın kuruması vb. olarak yaşanırken kişi korku dolu düşüncelerin etkisinde kalır; öleceğim, kalp krizi geçireceğim, beyin kanamasından öleceğim, korkuya, düşüncelerime hakim olamayıp çıldıracağım bunlardan bazılarıdır. Yaşadıkları panik atakların yanında bireyler çoğu zaman gelecekte yaşayabilecekleri panik ataklar üzerine kaygı dolu bir bekleyiş içerisinde olurlar.
Bilişsel Davranışsal Terapiye (CBT) göre panik atağın nedeni yukarıda belirttiğim insan vücudunun kendini korumak için evrimsel olarak geliştirdiği tepkilerin, yanlış bir şekilde felaketle sonuçlanacak diye yorumlanmasından kaynaklanır. Fizyolojimiz endişe ve tehlike barındıran durumlarda bizleri korumak için kendisini tehlikeye göre hazırlar / düzenler. Bu hazırlık otomatik, durmaksızın ve ani bir şekilde gelişir çünkü vücut hayati bir tehlikede olduğunu düşündüğünde kendisini korumak için elinden geleni yapacaktır. Bizde özellikle çok stresli zamanlarda ortaya çıkan panik reaksiyonlarını hayatımızın tehlikede olması olarak algılayarak kendimizi koruma davranışları içerisine gireriz.
Kendimizi koruma davranışlarına örnek olarak hızlı hızlı nefes alıp vermek, kapalı bir yerdeysek dışarı çıkmak, yanımızda su-hap taşımak, pencereleri açmak, paniğe neden olacağinı düşündüğümüz yerlerden örneğin trenlerden, kapalı yerlerden, kalabalıktan kaçmak, böyle ortamlara girmemeyi verebiliriz. Biz bu davranışları doğal olarak kendimizi korumak için yaparız ama yaptığımız bu koruma davranışları aslında o ortamlara girsek bile başımıza çok kötü birşeyler gelmeyeceğini görmemizi engeller.
Bireyler başlarına kötü birşeylerin gelmemesini, aslında sorunun devam etmesini sağlayan kendini koruma davranışlarına bağlarlar. Terapi sürecinde yapılmaya çalışılan tamda bu kendini koruma davranışlarının çözümsüzlüğünün, yapılan yanlış – felaket yorumlarının geçersizliğini davranışsal deneylerle bireylere göstererek bu kişilerin hayatlarını çok ciddi ve kötü bir şekilde etkileyebilen sorunu ortadan kaldırmaktır. Yapılan sayısız çalışma CBT’nin Panik Atak sorununu kısa sürede ortadan kaldırdığını göstermiştir.