Planlama Kolaylaşacak, Ev Alma Maliyetler Düşecek!

Bu yazı 24 Ağustos 2020 tarihinde yayınlanmıştır

İngiltere kentlerindeki düzenin kaynağı belediyelerin şehir planlamasını sıkı tutmasıdır, ancak bu kontrol hastalığı insanları bunaltıyor. Kentlerin dokusunu ve bütünlüğünü ‘rantçılara’ karşı koruyan planlama sisteminin çağın gerisinde kaldığını düşünen hükümet, sisteminde köklü değişikliklere gidiyor. Katı planlama kurallarının büyümenin önündeki bürokratik engel olarak değerlendiren Konut Bakanlığı, geçen hafta resmi sitesinde yayınladığı basın bülteni ile yapılacak köklü değişiklikler hakkında bilgi verdi.

Yeni konut üretimi konusunda, kurallar ve ‘Yeşil Alanlar’ arasına sıkışıp kalan yerel belediyeler, önümüzdeki yıllarda yapılacak sistem değişiklikleri ile daha rahat çalışabilecekler. Gelecek için Planlama (Planning for the Future) değişikliği, hantallaşan planlama sisteminin gözden geçirilmesi için iyi bir fırsat olabilir. Secretary of State for Housing, Communities and Local Government (Konut ve Yerel Yönetimler Bakanlığı) tarafından duyurulan sistem değişikliğine gerekçe olarak birçok madde sıralanmış. Evlerin daha hızlı sürede yapılıp ihtiyaç sahiplerine daha kısa sürede teslim edilmesi birinci hedef. Sıkı kurallar, ağır bürokrasi ve yetersiz eleman nedeniyle zamanında sonlandırılamayan plan başvuruları birçok belediyenin en büyük sorunları arasında yer alıyor.

Hayati öneme sahip ‘yeşil alanlar’ eskiden olduğu gibi korunacak, bununla birlikte ‘kahverengi alan’ denilen bölgelerde yeni evler ve yaşam alanları açılacak. Yeni, sağlıklı ve güzel evlerin kolaylıkla yapılacak olması, ‘anahtar mesleklerde’ sabit gelirle çalışanların, gençlerin, ailelerin ve ilk evini satın alacak olanların daha kolay ev alabilmemeleri için maliyeti yüzde 30 aşağı düşürecek. Bakanlığın açıklamasında maliyetlerin aşağı çekilmesi hedefleniyor, ileriki günlerde izleyip göreceğiz, şimdilik kulağa hoş geliyor. Yeni evler üretmek konusunda küçük inşaat şirketlerine daha çok şans verilecek. Uzun süre bekleyen plan izinleri ve artan bürokrasi nedeniyle maliyetlerinde yükselmesi küçük inşaatçıların piyasadan çekilmesine neden olmuş.

Otuz yıl önce yeni bina üretiminin yüzde 40’ını üreten küçük şirketlerin sektöre olan katkısı son yıllarda yüzde 12’lere düşmüş. Basın duyurusunda yerel mirasa saygılı, karakterli evlerin üretimine katkı sunacak olan küçük inşaat şirketlerinin desteklenerek ekonomiye geri kazandırılmasına geniş yer ayırılmış. Gençlere daha fazla ev sağlayacak, ülke genelinde daha kaliteli semtler kurulmasına olanak tanıyacak yeni planlama sistemi ile uzun bekleme sürelerinin ortadan kaldırılması da hedefleniyor. Bakanlığın duyurusunda planlama kararları sürecinin merkezinde yerel demokrasilerin bulunacağı ve sürecin şeffaf yürütüleceğine özellikle vurgu yapılıyor. 6 Ağustos günü duyurulan ‘Gelecek için Planlama’ kanununun diğer ayrıntıları önümüzdeki günlerde yayınlanacak.

REFORMLAR NE ANLAMA GELİYOR

Planlama süreci eskiden olduğu gibi yerel belediyeler tarafından yürütülecek fakat öyle görünüyor ki hükümet bu konuda daha etkin rol üstlenmeyi hedefliyor. Online sisteme yüklenecek plan ve haritalar nedeniyle planlamaları takip etmek çok kolay olacak. ‘Yeşil Alan’ değeri taşımayan, ‘Kahverengi Alan’ olarak belirtilen yerlerde konutlar inşa edilecek. Caddelerde daha çok ağaç bulunmasına özen gösterilecek ve yeşil alanlar gelecek nesiller için korunacak. Mahkemelere taşınan planlama itiraz dosyalarının üçte bir oranında bozulması nedeniyle ortaya çıkan para ve zaman kaybı rakamları da aşağı çekilecek.

Planlama için istenen harçlar korunmakla birlikte, muhtemelen daha hafif olacak. ‘Sıfır karbon kullanan evlerin’ üretilmesi için kolaylık ve teşvikler sağlanacak. Özellikle Londra’da yeni ev üretebilmek için yeteri kadar yeni arsa üretilememesi fiyatların astronomik düzeyde yükselmesine neden oluyordu. Yeni evlerin yüksek standartlarda ve iklim değişikliğine duyarlı çevreci binalar olmasına da ayrı bir önem verilecek. Planlama sistemindeki düzenleme ile İngiltere genelinde her yıl ihtiyaç duyulan 300 bin yeni ev üretilmesine katkı sağlanması hedefleniyor. Görev yaptığım belediyede planlama konusunda birçok şikayetler aldığım için süreci yakından takip ediyorum. Kuralların eski ve katı olması, çalışan eleman sayısının yetersizliği gibi nedenlerle birkaç ayda tamamlanması gereken konular gereğinden fazla uzatılıyor. ‘Gelecek için Planlama’ kanununun ucuz, çevreci ve kaliteli evlerin üretilmesine vesile olması dileklerimle…