‘Türkiye mi büyük yoksa pazarcık mı?’

Bu yazı 22 Kasım 2016 tarihinde yayınlanmıştır

Bu hafta Londra’da köy ve yöre derneği olarak PAZ DER’i konu ettik Kısaca Paz Der olarak söylenen Pazarcıklılar Derneğinin tam adı hiçte kısa değil. İngiltere Pazarcıklılar Sosyal ve Kültürel Dayanışma Derneği. Kahramanmaraş’ın Pazarcık ilçesinden İngiltere’ye göçenlerin kurduğu PAZ DER, Londra da bulunan köy ve yöre derneklerinin en büyüklerinden biri.

Türkiye’den İngiltere’ye yerleşen insanların memleketleri araştırıldığında Maraş ve ilçeleri farkla birinci geliyor. Elbistan, Afşin, Göksun, Nurhak ve Pazarcık içelerine bağlı yüzlerce köyden Londra’ya gelen insanların sayısı on binlerle ifade ediliyor. Maraş Olayları’nın da etkisiyle daha güvenli bir yer arayan Maraşlılar 1980’li yılların başından itibaren Almanya yerine, İngiltere’yi tercih etmişler. Yaşayanlardan duymuştum, o yıllarda Londra’ya inen bazı uçaklarda kaptan ve hostesler hariç tüm yolcular aynı anda sığınma isteğinde bulunmuşlar. Almanya’nın aksine İngiltere’ye göç edenler dağınık olarak değil Türkiye’nin belli ilçelerinden toplu olarak gelmişler. Pazarcık’ta bunların başında geliyor. İngilizin biri Londra’da konuştuğu her Türkiyeli’nin Pazarcıklı olduğunu duyunca dayanamamış, ‘Türkiye mi büyük yoksa Pazarcık mı?’ diye sormuş. İşte Londara da yaşayan Pazarcıklılar bu kadar çoklar.

Bir kaç yıl önce çıkarılan ‘İnterland Yasası’ yoluyla köyler mahalle olmadan önce Pazarcık’ın mezralarla birlikte 80 köyü varmış. Bu köylerden 50’ye yakını İngiltere’ye göç vermiş. Türkiyeli göçmenler gibi çalışkan olan Pazarcıklılar, 80’li ve 90’lı yıllarda tekstil fabrikalarında iş bulmuşlar, bu alanın kapanmasıyla gıda sektörü, restaurant, market ve mini cab gibi iş kollarında kendi adlarına çalışmaya başlamışlar. Hizmet sektörünün ve tüketimin çok olduğu İngiltere’de, girişimci ruhları ve çalışkanlıklarıyla başarılı da olmuşlar.

Şüphesiz İngiltere’ye yerleşen tüm Türkiyeliler gibi tüm Pazarcıklılar da siyasal sığınmacı olarak gelmemişler. Her insanın değişik birer hikayesi var. Londra’da tanınmış Pazarcıklı işadamları arasında Hüseyin Uçar (TFC), Ali Matur(Holland Bazaar) ve Ali Sancak(Gama) gibi isimler de bulunuyor.

PAZ DER UK 2011 yılında kurulan, gençlerin ve bayanların ağırlıkta olduğu yönetim kadrosu bulunan dernek 2016 yılında Türkiye Araştırmaları Merkezi CEFTUS tarafından her yıl dağıtılan Toplumsal Başarı ödülünü kazanmış. Diğer derneklerde olduğu gibi ayda bir genel kahvaltı ile yetinmeyen Pazarcıklı bayanlar, salı günleri kahvaltıda buluşmayı gelenek haline getirmişler. 105 Brantwood Road,Tottenham, N17 0DX adresinde faalyet gösteren Paz-Der, çocuklar için saz ve futbol kursları düzenliyor, dernek eğitim çalışmalarını daha da geliştirmeyi planlıyor. Sosyal faaliyet ve dayanışma amacıyla kurulan dernek Londra’da yaşayan 15 bin insanın buluşma noktası.

Mutlu ve acılı günlerinde dernek merkezlerinde buluşan Pazarcıklılar birbirlerine çok bağlılar. İlçenin iki büyük köyü Tilkililer ve Kıskapanlar kendi köy derneklerini kurmuşlar. Pazarcıklılar Derneği (PAZ-DER) Başkanı Selver Çulpan’ın verdiği bilgiye göre, ayrılığa rağmen bu derneklerle araları iyi ve bir çok faaliyette ortak hareket ediyorlar. Maraş Sivricehöyük (Aşağı Terolar) Mahallesi’nde yapılmak istenen AFAD kampına Suriyeli mültecilerin yerleştirilme planına karşı çıkmak bunlardan bir tanesi.

Geçen hafta konuk olduğumuz Pazarcıklı bayanların salı günü kahvaltısı katılımcılar nedeniyle, panel ve söyleşi havasında geçti. Pazarcıklı olan ünlü şair ve yazar Bejan Matur, bayanlar kahvaltısında göçmenlik hakkında konuştu.

Göçün insanı ve kültürü bozduğununa vurgu yapan Bejan Matur, yurt dışında Paz Der gibi yapılanmaların öz benliğin ve kültürün korunması konusunda yararlı olduğunu söyledi. ‘Dil bizim vatanımızdır’ diye sözlerine devam eden şair Bejan Matur, Alevi, Kürt, Kadın ve Pazarcıklı olmayı çok önemsediğini söyledi. Pazarcıkta tecavüz, hırsızlık ve kan davası yok diyen Matur, bunun kültürün kendisinden geldiğini sözlerine ekledi.

Hemşeherilerine konuşan İşamadı Ali Matur da, Aleviler olarak modern dünya ile iletişim kurmakta ve kaynaşmakta sorun yaşamadıklarını fakat bu kültürü çocuklara taşımak konusunda diğer insanlar kadar başarılı olamadıklarına dikkat çekti.