Akciğer kanseri, tüm kanser türleri arasında belki de en çok korkulan, erken evrede belirti vermiyor. Akciğer kanserinde risk faktörlerinin en önemli ve kesin olanı, tütün ve tütün ürünlerinin kullanımı. Sigara, pipo, puro ve nargile gibi ürünler, kanser nedeni olarak ispatlanmış en önemli risk faktörleri.
Akciğerler vücudumuzun oksijen gereksinimini sağlayan, her iki göğüs kafesimizi dolduran organlarımızdır. Akciğer kanserleri mikroskop altında izlenen hücrelerin görüntüsüne göre “küçük hücreli akciğer kanseri” ve “küçük hücreli dışı (küçük hücreli olmayan) akciğer kanseri” olmak üzere iki ana gruba ayrılır. Küçük hücreli akciğer kanseri (KHAK), hızla çoğalan küçük hücrelerle karakterize edilir ve hızlı metastaz yapabilen büyük tümörler oluşturur. Neredeyse tüm KHAK olguları sigara kullanımından kaynaklanır.
Akciğer kanserine neden olan risk faktörleri
1. Sigara (tütün) içimi: Akciğer kanseri gelişiminde ispatlanmış olan en önemli risk faktörüdür. Akciğer kanserlerinin %90’nı sigara nedeniyle oluşur. Günde içilen sigara miktarı ve içilen yıl sayısı arttıkça risk artmaktadır. Uzun süre sigara içenlerin yaklaşık 1/7’sinde akciğer kanseri gelişir. Sigara dumanında 4000’den fazla kimyasal madde vardır ve bunların da 50’den fazlası kansere yol açar.
2. Pasif sigara içimi: Kendisi sigara içmeyen ancak sigara içilen ortamda çalışan veya yaşayan kimseler de akciğer kanseri açısından risk altındadır. Son yıllarda kapalı alanlarda sigara içilmesinin önlenmesine yönelik çalışmaların en önemli nedeni budur.
3. Fibroz mineraller (asbest ve erionit): Mesleksel açıdan madenlerde, tersanelerde, yalıtım malzemesi yapımında asbeste maruz kalınır, bulunan asbest benzeri erionit maddesi yıllar içinde nefes yolu ile akciğer ve zarına yerleşip kanser oluşturabilir.
4. Radon: Toprakta doğal olarak bulunan, kokusuz radyoaktif bir gazdır. Özellikle uranyum madenlerinde olmak üzere bazen ev ortamlarında da bulunabilir. Radon gazına maruziyetin akciğer kanserine yol açtığı gösterilmiştir.
5. Ailesel yatkınlık: Akciğer kanseri kalıtsal bir hastalık değildir ancak hastanın yakınlarında risk artmaktadır. Bu nedenle akciğer kanseri olan kişilerin çocukları ve yakın akrabaları diğer risk faktörlerinden (özellikle sigaradan) uzak durmalıdır.
Akciğer kanserinin belirtileri nelerdir?
1. Öksürük: Genelde en sık belirtidir. Giderek kötüleşen, kişiyi rahatsız eden ve geçmeyen bir öksürüktür.
2. Ağızdan öksürükle birlikte kan gelmesi
3. Nefes darlığı ve bazen hırıltılı nefes alıp verme
4. Geçmeyen göğüs ve kol ağrısı
5. Ses kısıklığı
6. Tekrarlayan ya da iyileşmesi geciken akciğer enfeksiyonları
7. Boyun ve yüzde şişlik
8. İştahsızlık, kilo kaybı ve yorgunluk
Tedavi yöntemleri:
1) Ameliyat
Ameliyat, kanser için bilinen en eski tedavidir. Ancak, hastalık yayıldıktan sonra tüm kanser hücrelerini çıkarmak neredeyse imkansızdır.
2) İşin Tedavisi
Radyoterapi olarak da bilinen işin tedavisi kanser hücrelerine yüksek enerjili ışınlar odaklayarak akciğer kanseri tümörlerini yok eder veya küçültür. Bu işlem, kanser hücrelerini oluşturan moleküllere hasar verir ve hücrelerin kendilerini öldürmelerine neden olur.
3) Kemoterapi
Kemoterapide, proteinlere veya DNA’ya hasar vererek hücre bölünme sürecine etki eden, böylece kanser hücrelerinin kendini öldürmesini sağlayan güçlü kimyasallar kullanılır. Onkologlar akciğer kanseri için genellikle damar içinden alınacak kemoterapi ilaçları reçeteler, ancak tablet, kapsül ve süspansiyon formunda ilaçlar da mevcuttur
4) Diğer Tedaviler
Araştırmalar akciğer kanseri tedavilerini iyileştirmek ve hastalığın tedavisine yönelik yeni yöntemler bulmak için yollar aramaya devam ediyor. Normal ve sağlıklı akciğer hücrelerine dokunmadan yalnızca kanser hücrelerini tedavi etmek için hedefe yönelik tedaviler tasarlamaktadır. Bunlar, doğrudan kanser hücrelerine giden ve ilaç veya ışınları buraya bırakan monoklonal antikorları, kanser hücrelerinin kan damarları oluşturma mekanizmasına etki eden anti-anjiyogenez ajanları ve büyüme faktörlerinin etkilerini bloke eden ve kanserli hücrelerin büyümesini engelleyen büyüme faktörü inhibitörlerini kapsar.
Akciğer kanseri nasıl önlenebilir?
Belirli davranışlarla yakından bağlantılı olan kanserler önlenmesi en kolay olanlardır. Örneğin, tütün veya alkol kullanmamayı seçmek başta akciğer, gırtlak, ağız ve karaciğer olmak üzere çeşitli kanser tiplerinin riskini belirgin biçimde azaltır. Şu anda tutun kullanıyor olsanız bile, kullanımı bırakmak kansere yakalanma olasılığınızı büyük oranda azaltır. Akciğer kanserinden kaçınmak için alabileceğiniz en önemli önlem sigarayı bırakmaktır. Sigarayı bırakmak özofagus, pankreas, larınks ve mesane kanseri dahil olmak üzere diğer çeşitli kanser tiplerinin riskini de azaltır. Sigarayı bırakırsanız düşük kan basıncı, kan dolaşımında iyileşme ve akciğer kapasitesinde artış gibi ek faydalar elde edersiniz. Sigarayı bırakmak tabiki kolay deyildir, GP’ye danışmakla fayda var, tüm sigara içen okuyucularımıza bırakmakla şans ve güçlü irade diliyorum.
- İyi ve kötü huylu kanser gerçek bir tıp terimi olarak kullanılıyor mu?
- Lösemi
- Sigara içme keyfi nelere yol açıyor
- Stres kansere neden olur mu?
- Kemoterapi (KT) alan hasta nasıl beslenmelidir
- Beyin tümörleri
- Genel kanser belirtileri nedir?
- İyi ve kötü huylu kanser gerçek bir tıp terimi olarak kullanılıyor mu?
- Güneşe olan sevgimiz tehlikeli olabilir mi?
- Kıskanan erkekler ve şiddet