Yurtdışında yaşayan T.C Vatandaşlarının borçlanmak yoluyla Türkiye’den emekli olmalarını sağlayan 3201 sayılı kanun köklü değişikliklere uğradı. Meclis Genel Kurulu’nda kabul edilen 7186 sayılı yeni yasa, 19 Temmuz 2019 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanarak uygulamaya girdi. Hiç bir şey eskisi gibi olmayacak.
Yurtdışında yaşayıp Türkiyeden emekli olmak isteyenler, ev hanımları ve daha önce Türkiye’de emeklilik başlangıcı olanların emkliliğini düzenleyen yasa rafa kalktı, şimdi her şey iki kat daha uzun sürede, iki kat daha masraflı ve bunların karşısında eskisinin yarısı kadar maaş kazanımı olarak uygulanacak. Kısmi aylık bağlanmış olanlar dahil olmak üzere bu maddenin yürürlük tarihinden önce, yani 31 Temmuz 2019 mesai bitimine kadar (burada başvuru tarihi olarak evrakların postaya verildiği tarih esas alınmaktadır) yurt dışında geçen sürelerini borçlananlar, yasal süre içinde ödemelerini yapmaları durumunda kazanılmış haklarını koruyacaklar. 1 Ağustos 2019 ve daha sonra başvuranlar ile daha önce başvurup kendilerine tahakkuk edilen borcunu, kanunda belirtilen üç aylık süre içinde ödemeyenler, yeni borçlanma sistemine dahil olacaklar.
YENİ YASA NELER GETİRİYOR
Mecliste kabul edilen ve Resmi Gazete’de yayınlanan Torba Kanun’da yer alan en önemli değişikliklerden birisi 9. Madde oldu. Bu maddeye göre, 3201 sayılı kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasında yer alan “yüzde 32’sidir” ibaresi “yüzde 45’idir” şeklinde değiştirildi ve fıkranın üçüncü cümlesi yürürlükten kaldırıldı. Bunun tanımlama şu şekilde açıklanabilir; 31 Temmuz 2019’a kadar geçerli olan günlük 27,29 TL tutarındaki borçlanma miktarı yüzde 40 oranında artarak 38,38 TL’ye yükseldi.
GÜNLÜK BORÇLANMA, YAŞ VE SÜRE DE ARTACAK
Yine aynı kanunda yer alan 8. madde yurtdışı sürelerinin Sosyal Güvenlik Kurumu çatısı altındaki hangi sigorta kolunda değerlendirileceğini düzenliyor. Önceki yasaya göre en son nerede çalışıyorsanız oradan emekli oluyordunuz. SSK dan emekli olmak daha kısa süre gerektirdiği ve daha yüksek maaş getirdiği için insanlar 4a maddesini tercih ediyordu. Buna göre, önümüzdeki aydan itibaren 3201 sayılı kanun kapsamında borçlanılacak başvuru sahibinin Türkiye’de son defa tabi olduğu sigorta koluna bakılmaksızın, tümüyle eski adı Bağ-Kur, yeni adıyla 4/b sigorta kolunda çalışmış gibi kabul edilecek. Diğer bir ifadeyle, Türkiye’de son defa SSK yani 4/a sigorta koluna tabi çalışanların da ev kadınları olduğu gibi yurtdışında geçen süreleri, kanun teklifinin yürürlüğe gireceği tarihten itibaren Bağ- Kur’lu olarak değerlendirilecekler. Bunun neticesinde emeklilik yaşı, borçlanılan süre ve dolaysıyla borç miktarı artmış olacak. Emekli olmaya yetecek asgari borçlanma gün sayısı 3.600 veya 5.000 gün yerine, kısmi aylık için 5.400 ve tam aylık, kadınlarda 7.200 gün ve erkeklerde 9.000 güne çıkacak.
SİGORTA BAŞLANGIÇ KURALI DA DEĞİŞTİ
Yeni kanunda yer alan 10. madde uyarınca, Türkiye ile ikili sosyal güvenlik sözleşmesi imzalamış olan ülkelerdeki sigorta girişleri, artık SGK tarafından sigorta başlangıcı kabul edilmeyecek. Yurtdışı borçlanması yapanların sigorta başlangıcı, Türkiye’de sigorta girişi olan ve olmayana göre iki farklı yöntemle belirlenecek.
Türkiye’de otuz yıl önce SSK girişi olanlar, özellikle 2000 yılından önceki zamanı borçlanmaları durumunda daha yüksek emekli maaşı alıyorlar. Yeni yasaya göre 1 Ağustos 2019 tarihinden sonra borçlananlar, maaşa katkısı yüksek olan eski yılları değil de başvurdukları tarihten on yıl geriye doğru gidilerek 2009 tarihi başlangıç sayılacak. Bunun neticesinde, aylık bağlama oranı düşük olan 2000 yılından sonraki dönemler sigorta cetveline yurtdışı süresi olarak işlenemeyeceği için, kişiye bağlanacak aylık da düşecek.
Süre dolup tüm koşullar yerine getirildiğinde, emekliye ödenecek maaşlar şu cetvele göre hesaplanıyor. 2000 yılı öncesi ödenen primlerin yüzde yaklaşık 80’i, 2000-2008 yıllar arasında ödenen primlerin yüzde 60’ı ve 2008 sonrası primlerin de yüzde 40’ı toplanarak maaş ortaya çıkıyor(evli–bekar ve yaş durumuna göre küçük farklılıklarda gösteriyor). Bu mevzuatın açıklaması, 2000 yılı öncesinde prim ödemiş olanlar ya da borçlananlar daha yüksek maaşlar alıyorlar. Yeni torba yasa bu avantaşı da ortadan kaldırıyor, borçlanma bu gün yapılıyorsa, borçlanılacak gün sayısı da bugün baz alınarak geriye doğru gidilerek yapılıyor.
Çok sorulan ve tartışılan bir konuya da değinecek olursak: “Aynı yaşta ve benzer koşullarda emekli olmuş insanların emekli maaşlarında neden büyük farklılıklar oluyor?” Bunun iki temel nedeni var, birincisi primler askari ücretten mi yatmış, yoksa yüksek maaşların yüksek primleri olarak mı yansımış. Doğal olarak yüksek prim ödeyenler yüksek maaş alıyorlar. İkinci neden, emeklilik günleri ya da ödenen borçlanma dönemleri 2000 yılından öncesine mi yoksa sonraki zaman dilimine mi denk geliyor. Askari ücretten olsa dahi 1980-2000 arasını borçlanan bir emekli, 2000-2019 arasını borçlanan insanın çok üzerinde aylık alacak.
- İşçi Partili adayların kazanma şansı yüksek…
- Irkçılık Farklı Şekillerde Ortaya Çıkan Bir Hastalıktır
- Sokağa çıkma yasağını kaldırmanın yol haritası
- İngiltere, Türkiye arasında seyahat yasak değil ama çok zor
- Kripto Para Piyasasında Neler Oluyor?
- Sokağa Çöp Atmak Alışkanlık Haline Geldi
- 6 Mayıs 2021 UK Seçimlerinde Herkes Galip!
- 6 Mayıs 2021 Seçimleri
- İlk Defa Ev Alacaklara Kolaylıklar!
- İngiltere ‘açılımında’ yeni yol haritası