Yazarken kendini bulanlar kulübü

Bu yazı 6 Ağustos 2025 tarihinde yayınlanmıştır

Bazen bir cümlenin ucuna tutunuyorum, bazen bir sabahın sessizliğine. Kalem elimde değilse bile zihnimde yazıyorum. Sanki her gün, bir parça daha anlatmak istiyor kendini bana. Yazı, sadece harflerle değil, niyetle yazılıyor. Ve insan bazen, en çok yazarken anlıyor kendisini: “Ben aslında kimim?”

Yazmak, yalnızca bir üretme biçimi değil. Bu dünyayla aramızda kurduğumuz sessiz bir köprü. İçimizdeki karmaşayı sıraya sokan, kalbin dağınıklığını derleyen bir şey. Yazarken insan, kendisini en dürüst haliyle görmeye başlıyor. Çünkü yazı yalanı sevmiyor. Kalem, eğriyi belki kâğıtta çizer ama duyguda doğruyu arıyor.

Susan Sontag’ın dediği gibi:
“Yazarız çünkü konuşamadığımız bir yer vardır.”
Bazen ne annemize anlatabildiğimiz bir sızı ne arkadaşımıza dökebildiğimiz bir özlem, yazıda kelime bulur. Kâğıt, yargılamaz. Dinler. Hatta iç çekişimizi bile duyar.

Ben yazarken çoğu zaman çocukluğumun yazlarına dönerim. Annemin balkonuna, dedemin çay bardağına, sobanın çıtırtısına… O anları bugüne taşımak için değil, içimde bir yere dokunmak için hatırlarım. Çünkü yazmak, aynı zamanda hatırlamaktır. Hatırlamak ise, insana kendisini hatırlatır. Mesela annemin her sabah kahvaltıdan sonra sessizce camı silmesini hatırlıyorum. O sessizlik, yıllar sonra satırlarda kendine bir yer buluyor. Belki de hepimiz, yazdıklarımızda büyüdüğümüz evi arıyoruz.

Bir rutinim var. Sabahları erken uyanırım. Kahvemi aynı fincana koyar, hep aynı köşeye otururum. Pencereden hep aynı ağaç görünür. Ama her sabah, o ağaç bir başka anlatır kendini. Bazen bir yaprağın titreyişi, bazen sabah güneşinin ona değme biçimi içimde başka cümleler doğurur. Rutin dediğimiz şeyin içindeki tekrar, aslında farkındalık doğurur. Bu yüzden tekrarlayan şeylere burun kıvırmamalı. Çünkü insanın içindeki yankıyı sadece sessizlik duyurur, sessizliği ise ancak alışkanlıklar büyütür.

Virginia Woolf, bir günlüğüne şöyle yazmıştı:
“Yazmak, kendimi dış dünyadan koruma biçimim.”
Benim için de öyle. Kalabalığın ortasında yalnızlık çökünce değil, yalnızken bile kendime ulaşamadığımda başlıyorum yazmaya. Çünkü bazı duygular konuşulmaz, yaşanır ve yazılır.

Yazmak, iyileştirir. Bunu zamanla anladım. Kalbimin tam ortasında sızlayan şeyleri, dışarıya aktardığımda hafifliyorum. Bir yara, adı konulduğu anda kabuk bağlamaya başlar. Bir duygunun ismi yazıya düştüğünde, o duygunun altı üstü belirir. Yazmak, ruhun haritasını çizmektir biraz da.

Bir gün, bir parkta bankta otururken yaşlı bir kadın yanıma geldi. Elinde küçük bir defter vardı. “Ben her gün beş satır yazıyorum” dedi. “Kime yazıyorsunuz?” diye sordum. Gülümsedi: “Dünü unutmamak için.”
O gün daha iyi anladım ki; yazı, sadece bir ifade değil, bir kayıt. Bazen duyguların, bazen sessizliğin, bazen hayata karşı tuttuğumuz günlüğün sayfaları.

Modern hayat bizi hızlandırırken, yazmak yavaşlatır. O yüzden yazının ritmi başka. Biz akıp giden günlerin içinde koştururken, yazı tutar kolumuzdan, “Bir dur hele,” der. Belki de bu yüzden, en derin cümleler aceleye gelmez. Uzun uzun bakmak, hissetmek, sindirmek gerekir. Yazarken insan sabretmeyi de öğreniyor. Bir kelime gelmiyor diye sinirlenmek yerine beklemeyi, sessizce gözlem yapmayı…

Bazen tanımadığımız insanlar bize yazdıklarıyla yoldaş olur. Sanki hiç karşılaşmadığımız biri, bizim için bir paragraf yazmış gibi. Orhan Pamuk’un şu sözünü çok severim:
“Yazmak, yalnızlığa karşı duyulan derin bir isyandır.”
Ve biz bu isyanla kalabalıklaşırız. Sessiz bir topluluğun, birbirini hiç görmeden anlayan üyeleriyiz artık.

Bu yazıyı Londra’da, bir metro istasyonunda ya da Hyde Park’ın bir köşesinde okuyorsanız, belki uzakta ama tanıdık bir şey hissetmişsinizdir. Bilin ki bu satırları yazarken ben de sizinle aynı sofradayım. Yazının böyle bir gücü var işte. Zamanı, mesafeyi, dili aşıyor. Yalnızken bile birini bulduruyor.

Naçizane küçük bir öneri:
Eğer bir defteriniz varsa, bu akşam onu açın. Tarih atın. Kime ya da neye olduğunu bilmediğiniz birkaç cümle yazın. Belki de kendinize… Bir şiir gibi, bir dua gibi. Ne yazdığınız önemli değil. Yeter ki yazın. Çünkü yazdıkça, kelimeler sizi bir yere götürecektir. Ve o yer, çoğu zaman kendi kalbinizdir.

Bu satırlar, dünyanın herhangi bir yerinde gurbette olan, kendisini yalnız hisseden her kalbe selamdır. Uzaklar sandığımız kadar uzak değildir bazen; bir cümlede buluşabiliriz.

 

Berna UYTUN ÖNK